سه‌شنبه ۱۵/۰۷/۴۸
پیام انگلیسی‌ها به نمایشگاه آسیایی: ما می‌سازیم و به شما می‌فروشیم!
تفسیر و تحلیل بخش‌های اقتصادی نطق شاه در افتتاحیه مجلسین، حضور پرنسس مارگارت، خواهر ملکه انگلستان در تهران، اتصال به ماهواره‌های مخابراتی و امکان پخش برنامه‌های زنده از تلویزیون، افزایش صادرات غیرنفتی در ۶ ماهه نخست سال و آغاز به‌کار نیروگاه برق تبریز از مهم‌ترین خبرهای اقتصادی نیمه مهر ماه بود. غیر از این، نمایشگاه آسیایی هم‌چنان منبع اصلی خبرها، گزارش‌ها و تحلیل‌های مطبوعات تهران است.
عدالت اجتماعی و اقتصادی
«سیاست دائمی ما از بین بردن آثار بی‌عدالتی‌های اجتماعی و اقتصادی است.» و «سیاست ما می‌باید بر اساس زیاد تولید کردن و ارزان فروختن متکی باشد، نه کم تولید کردن و گران فروختن؛ زیرا اگر فراورده‌های ما چه زراعتی و چه صنعتی از قیمت‌های بین‌المللی گران‌تر باشد، این معرف اقتصاد ناسالمی خواهد بود و ما قدرت رقابت در بازارهای جهانی را نخواهیم داشت. ما در حال حاضر بیشتر متکی به درآمدهای نفتی خودمان هستیم، در صورتی که می‌باید سعی کنیم به صادرات غیرنفتی خویش اتکا داشته باشیم. درآمدهای نفتی ما باید محرک فوق‌العاده‌ای برای پیشرفت فوق‌العاده باشد، نه این‌که برای زندگی عادی و روزمره کشور به‌کار رود.» این دو فراز از سخنان دیروز شاه در افتتاحیه مجالس سنا و شورای ملی، امروز بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌ها داشت. سرمقاله‌نویس روزنامه اطلاعات، آن را «جلوه دیگری از مبارزه با آثار بی‌عدالتی‌های اقتصادی و اجتماعی» خواند و این سخنان را نویدبخش «آینده‌ای فوق‌العاده و حتی غیرقابل تصور» دانست.
نشریه «مهر ایران» هم در سرمقاله‌ای با عنوان «دورنمای روشن آینده» که پر از تعابیر خاص بود، نوشت: «بیانات پیشوای عالی‌قدر ما که احاطه کاملی بر وجود امکانات و منابع ثروت ملی ایران دارند، با توجه به برنامه‌های عظیمی که در زیر نظارت عالیه معظم‌له در دست اجراست، چنان پایه‌ای از امید و اشتیاق را بنا می‌نهد و روحیه خدمت‌گزاری صمیمانه را چنان ارتقا می‌بخشد که مسلما سبب تسریع در اجرای هرچه نیکوتر برنامه‌های عظیم ملی خواهد شد؛ برنامه‌هایی که به ارتقا باز هم بیشتر سطح زندگی ملت ما و به افزایش امکانات و الزامات برای وصول به عالی‌ترین مدارج ترقی و تجدد، موثرترین و قاطع‌ترین مساعدت را خواهد کرد.»
نمایشگاه آسیایی زیر سایه میهمانان سلطنتی انگلستان
سفر پرنسس مارگارت، خواهر ملکه بریتانیا به اتفاق همسرش، لرد اسنودون به تهران، گرچه به بهانه نمایشگاه آسیایی صورت گرفت اما خبر و گزارش گوناگون مطبوعات چاپ تهران از حواشی سفر او، توانست برای یک روز نمایشگاه آسیایی را به حاشیه ببرد. صرف شام با خاندان جلیل سلطنتی، حضور در ضیافت ناهار وزیر اقتصاد، حضور در ضیافت چای شاه‌دخت شمس پهلوی، دیدار از موزه جواهرات سلطنتی و… به علاوه ترجمه مقالاتی از مطبوعات خارجی درباره «این زوج خوشبخت و زیبا» خبرهایی بود که از چشم روزنامه‌ها و مجلات امروز مخفی نماند. پرنسس مارگارت به همراه همسرش، سفیر انگلستان و البته لرد براون، وزیر مشاور در امور بازرگانی خارجی، امروز در محل نمایشگاه آسیایی حضور یافت تا روز ملی انگلستان آغاز شود. او پس از برگزاری مراسمی ویژه (که توسط گارد احترام اسکاتلندی ترتیب داده شده بود) در سخنان کوتاهی گفت: «کشور هم همواره ناظر پیشرفت‌های سریعی بوده که در سال‌های اخیر تحت رهبری جنبش‌آفرین شاهنشاه نصیب ایران گردیده و با دیده تحسین و اعجاب بدان‌ها می‌نگریسته است. برنامه عمرانی چهارم ایران، یک طرح مهیج از شالوده‌های یک اقتصاد صنعتی نیرومندی است که یک کشاورزی سالم از آن پشتیبانی می‌نماید. آینده، مملو از نویدهای خوش برای ایران و ایرانیان می‌باشد. ما در انگلستان که با ایران پیوندهای دوستی متمادی داریم، در این انتظار پراشتیاق برای آینده، با شما همراه هستیم. دانش و تکنولوژی و صنعت انگلستان مباهات می‌نماید که در فعالیت برای تحقق‌بخشیدن به آن برنامه‌های عمرانی با شما تشریک مساعی نماید.»
وزیر مشاور در امور بازرگانی خارجی کابینه انگلستان نیز ضمن ستایش از برگزاری دومین نمایشگاه آسیایی در تهران، به پیشرفت‌های اقتصادی سال‌های اخیر ایران اشاره کرد و گفت: «در مدت ۳ سال گذشته، تجارت مشترک بین ایران و انگلستان در واقع و به تمام معنا دوچندان گردیده و می‌توانم به شما اطمینان دهم که ما مایلیم این روش را ادامه دهیم.»
لرد براون، تغییر ترکیب واردات ایران به کالاهای صنعتی را هوشیارانه خواند: «صادرات ما به ایران در سال‌های اخیر با جریان سریعی افزایش یافته و در بین این کالاهای صادراتی، به انواع مختلف ماشین‌آلات، مواد شیمیایی و اسباب جدید، تاکید و اهمیت داده شده است.»
پیام «آنتونی کراسلند»، وزیر بازرگانی بریتانیا به نمایشگاه آسیایی هم در مراسم قرائت شد. او با برشمردن مقدماتی از تصمیم اکافه برای برگزاری دومین نمایشگاه آسیایی و با تبریک به «سازمان نمایشگاه‌های ایران که اقدامات درخشانش ایجاد چنین نمایشگاهی را ممکن ساخته» نوشت: «در پرتو راهنمایی روشنفکرانه اعلی حضرت همایونی شاهنشاه، کشور ایران دست به انقلاب کشاورزی و صنعتی زده است و بریتانیا در راه نیل به این هدف، در تهیه ماشین‌آلات و کارخانه‌های تولیدی و فراهم‌ساختن مشاوران کاردان و سرمایه‌گذاری در صنایع ایران همکاری نزدیکی داشته است.» کراسلند، افزایش بی‌سابقه تجارت میان دو کشور در دو سال گذشته را نویدبخش افزایش مبادلات در سال‌های آینده خواند و پیام خود را چنین به پایان برد: «صمیمانه آرزومندم که نمایشگاه در ایجاد و توسعه مناسبات سودبخش میان کلیه شرکت‌کنندگان موفق باشد و به پیدایش پیوندهای بازرگانی جدید و دائمی با ثمرات مادی فراوانی برای مردم بسیاری از کشورهای جهان نایل آید.»
روزنامه اطلاعات، مقاله‌ای یک صفحه‌ای از «جان لوک»، رایزن بازرگانی سفارت انگلستان در تهران را منتشر کرد. او نام مقاله‌اش را «جوش و خروش در اقتصاد ایران» گذاشته و در آن یک‌سره از پیشرفت‌های اقتصاد ایران تجلیل کرده بود. اما نویسنده، یک دیپلمات انگلیسی بود و بنابراین می‌توانست یادداشت تجلیل‌آمیز خود را چنین به پایان ببرد: «در غرفه بریتانیا در بازار مکاره آسیایی و در عرصه روباز بیرون آن و در بسیاری از غرفه‌های واردکنندگان ایرانی، اجناس و ادوات انگلیسی از عالی‌ترین جنس به معرض نمایش درخواهد آمد. این غرفه دارای هیچ‌گونه شعاری که توسط سرویس‌های اطلاعات دولتی نصب شده باشد، نیست و احتیاجی هم به آن ندارد. به عقیده من، شعار و موضوع کلی آن، خود به خود گویا و عیان است: بریتانیا چیزهایی را که شما بخواهید بخرید، می‌سازد و در چیزهایی که شما بخواهید بسازید، می‌تواند به شما یاری کند.»
رقابت برندها و غرفه‌ها
رقابت کشورها برای جذب بازدیدکنندگان نمایشگاه آسیایی به غرفه‌های خود روز به روز افزایش می‌یابد. امروز گزارش‌هایی در روزنامه‌ها از غرفه ایالات متحده منتشر شد. در واقع وابسته مطبوعاتی سفارت آمریکا، ابتکار عمل را به دست گرفته و خبرنگاران ایرانی و خارجی را میهمان غرفه این کشور کرده بود. عجیب نبود که خبرنگاری بنویسد: «در غرفه آمریکا انواع صنایع و مصنوعات تکنولوژی جدید، دستگاه‌های سمعی و بصری مدرن و لوازم الکترونیکی جلب توجه می‌کرد.» و یکی دیگر نوشت: «قسمتی از غرفه آرمیکا در نمایشگاه آسیایی به موضوع پیاده‌شدن فضانوردان آپولو ۱۱ در کره ماه اختصاص دارد. در قسمت آپولو، مدل‌ها، عکس‌ها و فیلم‌هایی که معرف اوج فن مدیریت در فرستادن انسان به کره ماه می‌باشد و همکاری هزاران متخصص و دانشمند را در این زمینه نشان می‌دهد، گرد آمده است.»
اما فقط این آمریکایی‌ها نبودند که روش‌های جذب مشتری و جلب تماشاگر به کار می‌بستند. روس‌ها هم برای خرید از غرفه اتحاد جماهیر شوروی، جوایزی تعیین کرده بودند. امروز، شرکت سهامی «ایران‌شرق» که نمایندگی اتومبیل‌های روسی در ایران را داشت، یک آگهی جذاب منتشر کرد: «به مناسبت برگزاری دومین نمایشگاه بازرگانی بین‌المللی آسیایی از تاریخ ۱۴ مهر تا ۲ آبان، هزینه شماره‌گذاری مدل‌های مختلف مسکویچ و وانت واز که از غرفه اتحاد جماهیر شوروی در نمایشگاه یا از مرکز و نمایشگاه این شرکت خریداری شود، توسط این نمایندگی پرداخت و برای خریداران مجانی خواهد بود.» اتومبیل‌های مسکویچ به محبوبیت خودروهای اروپایی نبود اما چهره کاریزماتیکی چون دکتر علی شریعتی، یکی از آن‌ها را داشت!
تقریبا همه برندهای معروف، ابتکاری برای جذابیت به خرج داده‌اند. برای مثال غرفه ماشین‌های اصلاح براون، تعداد زیادی ریش‌تراش را برای امتحان در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. شرکت «کنیتکس» هم در آگهی‌های خود تاکید می‌کرد در نمایشگاه آسیایی غرفه ندارد، زیرا «ساختمان‌های دائمی نمایشگاه خود با کنیتکس نماسازی شده و تجلی‌گاه زیبایی مرغوبیت و دوام کنیتکس می‌باشند.»
پخش زنده ممکن شد
گرچه خبر آغاز به کار ایستگاه مخابراتی اسدآباد همدان چند روز پیش منتشر شده بود، اما مطبوعات تازه امروز ابعاد اهمیت خبر را برای مخاطبان خود تبیین کردند: «با شروع کار آزمایشی مرکز ارتباطات با اقمار مصنوعی در اسدآباد همدان که قادر است در آینده نزدیک ایران را با مراکز عمده جهان از طریق تلفن، تلکس و تلویزیون مرتبط سازد، تلویزیون ملی ایران مقدمات پخش زنده سه برنامه تلویزیونی را از طریق ماهواره‌های مصنوعی در ماه جاری فراهم می‌کند.» روزنامه آیندگان نوشت قرار بوده افتتاحیه نمایشگاه آسیایی هم از تلویزیون به صورت زنده پخش شود اما مشکلات فنی مانع آن شده است. با این حال اعلام شد اولین برنامه زنده تلویزیون ملی ایران، سفر شاه به ایالات متحده خواهد بود که برای هفته آخر مهر ماه برنامه‌ریزی شده است. روزنامه اطلاعات هم در گزارشی تقریبا مفصل، مشخصات فنی و طرز کار ارتباطات ماکروویو و ماهواره را تشریح کرد.
افزایش چشم‌گیر صادرات غیرنفتی
دفتر آمار وزارت دارایی، امروز بیلان ۶ ماهه صادرات و واردات کشور را منتشر کرد که حاوی نکته بسیار مهمی بود؛ این‌که برای نخستین بار در سال‌های اخیر، «رشد افزایش صادرات، دو برابر واردات شد.» بر اساس این گزارش، در ۶ ماهه نخست سال ۴۸، بالغ بر ۳۴۸هزار و ۸۰۴تن کالا به ارزش ۷میلیارد و ۶۵۰ میلیون ریال به خارج صادر شد که از سال ۴۲ به این‌سو بی‌سابقه بوده است. این میزان صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل، نزدیک به ۴۹هزار تن از حیث وزن و ۲میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از نظر ارزش بیشتر بوده است.
۵۱ درصد از صادرات ۲۵۰ میلیون تومانی ایران را فرش، پنبه و میوه‌های تازه و خشک تشکیل داده‌اند. بیشترین ارزش کالاهای وارداتی نیز به ماشین‌آلات و مواد اولیه اختصاص داشته است. این گزارش می‌افزاید: «کسر موازنه بازرگانی خارجی کشور در ۶ ماهه اول سال، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، مبلغ ۳میلیارد و ۶۴۷میلیون ریال کاهش نشان می‌دهد.»
نیروگاه تبریز در مدار قرار گرفت
امروز اعلام شد ساختمان نیروگاه برق تبریز و عملیات نصب تجهیزات آن به پایان رسیده و تولید آزمایشی برق آغاز شده است. به این ترتیب ظرفیت برق آذربایجان به سه برابر افزایش می‌یابد. بنا بر گزارش خبرگزاری پارس، قدرت این نیروگاه ۱۲هزارکیلووات است و آن‌طور که پیش‌بینی شده احتیاجات منطقه طی ۵ سال آینده را جواب‌گو خواهد بود.
خبرهای کوتاه
* وزیر آب و برق، مدت ممنوعیت حفر چاه عمیق در محدوده نجف‌آباد، تیران و کرون اصفهان را تمدید کرد. (اطلاعات)
* سمینار مصالح و تجهیزات ساختمانی با مشارکت سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو UNIDO ) برگزار شد. (کیهان)
* با سرمایه آستان قدس رضوی، کارخانه صنایع سبک فلزی در مشهد تاسیس می‌شود. (اطلاعات)
* طرح اجرایی نوسازی محله عودلاجان از هفته اول آبان به مرحله عمل نزدیک می‌شود. (مرد مبارز)
* هواپیمایی کشوری عقیده دارد که اگر فرودگاه مهرآباد برای پذیرایی از هواپیماهای غول‌پیکر جمبوجت آماده نشود، موقعیت ممتاز منطقه‌ای خود را از دست خواهد داد. (آیندگان)
* سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (فائو FAO ) در گزارش سالانه خود که هفته پیش منتشر شد، اعلام نمود رشد فراورده‌های کشاورزی ایران در یک‌سال گذشته یکی از بهترین نمونه‌های رشد کشاورزی در خاورمیانه است. در این گزارش رشد کشاورزی ایران ۱۲ درصد عنوان شده است. (جوانمردان)
* معاملات طلا در بازار آزاد به علت ترقی قیمت آرام شد و خرید و فروش ارز در بازار آزاد نیز با احتیاط انجام می‌شود. قیمت فروش دلار آمریکا به ۸۰ ریال، قیمت فروش مارک به ۲۱ ریال و قیمت فروش سکه یک پهلوی به ۹۶۰ ریال رسید. (اطلاعات)
روز شمار اقتصادی در ۱۴ مهر ۱۳۴۸
