حال و هوای اقتصاد ایران و جهان در چهاردهم مهر ماه ۱۳۴۸:
۵۰ سال پیش در چنین روزی
دوشنبه ۱۴/۰۷/۴۸
شاه در نطق افتتاحیه مجلسین اعلام کرد
رشد ۱۵ درصدی در ۶ماهه نخست سال
اقتصاد و برنامه‌های دولت برای افزایش درآمد، بخش پررنگی از سخنان شاه در مراسم افتتاح مجلسین را به خود اختصاص داد. پیش از ظهر امروز، با نطق شاه و شلیک ۳ گلوله توپ، پنجمین دوره سنا و بیست‌ودومین دوره مجلس شورای ملی آغاز شد. شاه در نطق خود گفت: «سال گذشته را ما با رشد ۱۰.۳ درصد به قیمت ثابت و ۱۱.۶ درصد به قیمت جاری به پایان رساندیم و برآوردهای مقدماتی درباره ۶ ماهه اول سال‌جاری در مقایسه با ۶ ماهه اول سال گذشته، رشدی معادل ۱۵.۶ درصد به قیمت ثابت را نشان می‌دهد که بر مبنای آن برای تمام سال ۱۳۴۸ رشدی در حدود ۱۲ درصد پیش‌بینی می‌شود. به طوری که می‌دانید رشد متوسط سالانه تولید ناخالص ملی ما در ۵ سال گذشته ۹.۴ درصد بوده است.»
رشد ۳۷ درصدی مصرف برق، رسیدن تولید به ۲میلیون و ۷۰۰هزار کیلووات در انتهای برنامه چهارم و افزایش سرانه مصرف به ۴۰۰ کیلووات، عضویت بیش از ۱میلیون و ۳۰۰هزار خانوار زارع در شبکه‌ای از شرکت‌ها و تعاونی‌های روستایی، مالکیت ۱میلیون و ۲۰۰ هزار خانواده کشاورز، تشکیل بانک تعاون کشاورزی، تاسیس خانه‌های فرهنگ روستایی، ایجاد مرکز تحقیقات روستایی، ایجاد واحدهای بزرگ کشت و صنعت، وجود ۶ سد در دست احداث، حفاظت از منابع طبیعی، جنگل‌زایی و آبخیزداری، افزایش تولید محصولات مهم فلاحتی مانند گندم، برنج، چغندر و پنبه، اصلاح بذر و مکانیزاسیون کشاورزی از جمله قداماتی بود که شاه آن را مایه بهبود وضعیت کشور در سال‌های اخیر دانست.
شاه در نطق خود به امور اجتماعی هم پرداخت: «به دولت دستور داده‌ایم که به منظور حمایت کلیه حقوق‌بگیران و کارمندان موسسات، لایحه قانونی به نام حمایت از کارمندان در برابر از کارافتادگی و پیری و فوت، تنظیم و تقدیم قوه مقننه نماید تا کلیه کارمندان موسسات خصوصی و آن دسته از کارمندان بخش عمومی که از چنین حمایتی برخوردار نیستند، از مزایای آن بهره‌مند شوند.»
روز هند در نمایشگاه آسیایی
روزنامهها و مجلاتی که امروز منتشر شدند، مملو از گزارش و خبر و آگهی از نمایشگاه آسیایی بودند. از ساعت ۴ بعدازظهر امروز درهای نمایشگاه به روی عموم مردم باز شد. امروز هم‌چنین روز ملی هند در نمایشگاه بود و به همین مناسبت، پیام «بالی رام بهاگات»، وزیر بازرگانی خارجی هندوستان به نمایشگاه آسیایی منتشر شد: «بیش از ۲۵ قرن است که بین ایران و هند در زمینه‌های تاریخیَ فرهنگیَ اقتصادی و تجارتی روابط نزدیک وجود دارد. بنابراین شرکت هند در نمایشگاه بین‌المللی آسیایی یک حلقه دیگر از این زنجیر طویل و مستحکم می‌باشد. دو کشور ما در حال صنعتی‌شدن می‌باشند. تولید تعدادی از صنایع دو کشور افزایش یافته، هردو کشور سعی دارند از طریق برنامه‌های اقتصادی و توسعه صنعتی طرح‌ریزی‌شده، اقلام تولید خود را توسعه دهند. دو کشور ایران و هند برنامه‌های پنج‌ساله چهارم خود را تقریبا در یک زمان به مورد اجرا گذارده‌اند. دو کشور ما با پشتکار و جدیت برای توسعه اقتصادی خود کار می‌کنند. ما امکانات وسیع توسعه تجارت بین دو کشور را کاملا درک می‌کنیم. کمیسیون مشترک وزیران ایران و هند به منظور توسعه تجارت و همکاری صنعتی اقتصادی و فنی، وسیله جدیدی است برای رفاه دو کشور. بنابراین شرکت هند در نمایشگاه آسیایی موجب تحکیم روابط اقتصادی در حال رشد دو کشور خواهد شد. هدف مشترک ما به‌وجودآوردن پروژه‌های در ایران و هند به جهت تسهیل صنعتی‌شدن دو کشور می‌باشد. هند امروزه اقلام زیادی را که شامل بعضی از ماشین‌آلات بسیار مدرن نیز می‌باشد، می‌سازد و طی دو دهه اخیر تجربیات زیادی در امر کسب تکنولوژی‌های مناسب مرحله توسعه خود اندوخته است. بازدیدکننده از نمایشگاه هند شمه‌ای از پیشرفت‌های صنعتی هند را مشاهده خواهد کرد. امیدوارم کالاهایی که در این نمایشگاه به معرض نمایش گذارده شده، مورد علاقه بازدیدکنندگان قرار گیرد.»
روز هند در نمایشگاه آسیایی سبب شد که روزنامه اطلاعات امروز ۴ صفحه از مطالب خود را به معرفی اقتصاد هند، شرکت‌های صنعتی و بازرگانی شرکت‌کننده در نمایشگاه، حجم مراودات اقتصادی ایران و این کشور و… اختصاص دهد. آیندگان و کیهان هم مملو از آگهی‌های تجاری بودند که شرکت‌های هندی هم سهمی در آن داشتند. بیشترین حجم آگهی‌های هندی به ماشین‌های بافتنی و صنعت نساجی و البته دوچرخه‌های هندی مربوط بود.
خبر دیگر از نمایشگاه آسیایی، این بود که روز گذشته، «والاحضرت ولی‌عهد و والاحضرت فرحناز پس از اتمام کلاس درس» خود را به نمایشگاه آسیایی رسانده و از بعضی از غرفه‌ها بازدید کرده‌اند. امروز در صفحه یک روزنامه اطلاعات، تصویری از ولی‌عهد سوار بر خودروی آریا منتشر شد. ذیل عکس آمده بود: «والاحضرت ولی‌عهد و والاحضرت فرحناز از غرفه کارخانجات شرکت سهامی جیپ، سازنده اتومبیل‌های آریا، شاهین و انواع جیپ بازدید فرمودند. غرفه شرکت سهامی جیپ نخستین غرفه‌ای بود که مورد بازدید والاحضرتین قرار گرفت. هنگام ورود والاحضرتین، آقای جعفر اخوان، رئیس هیات مدیره شرکت جیپ، خیرمقدم عرض کرد و ولاحضرتین را برای بازدید از قسمت‌های مختلف غرفه راهنمایی نمود. غرفه جبپ فوق‌العاده مورد توجه قرار گرفت و والاحضرت ولی‌عهد اظهار علاقه نمودند پشت رل اتومبیل آریا قرار گیرند.» به نظر می‌رسد این خبر به شکل سفارش آگهی در روزنامه اطلاعات منتشر شده است.
خودنمایی شرکت‌های ایرانی؛ آگهی صنایع نفت‌سوز عالی‌نسب
از شرکت‌های ایرانی هم، غیر از صنایع بزرگ، تولیدکنندگان متوسط‌مقیاس، حضور پررنگی در مطبوعات داشتند. امروز آگهی صنایع نفت‌سوز عالی‌نسب در روزنامهها جلب توجه می‌کرد. در رپورتاژ این کارخانه آمده بود: «۲۰ سال قبل، زمانی که مردم کشور ما با وسایل نفت‌سوز چندان آشنایی نداشتند و هیزم و ذغال تنها ماده سوختنی و منبع حرارت را تشکیل داده بود و جنگل‌ها بی‌رحمانه تاراج می‌شد، کارخانجات عالی‌نسب موسس صنایع نفت‌سوز در ایران بنیان‌گذاری شد و با تهیه اقسام اجاق خوراک‌پزی نفت‌سوز که از هر حیث با مصنوعات خارجی رقابت می‌کرد، فعالیت خود را شروع نمود و به زودی ابتکار تهیه سماور و بخاری نفتی را به عهده گرفت و با کوشش که در افزایش سطح مرغوبیت و امتیازات فنی محصولات خود به‌عمل آورد، چندان شهرتی یافت که مصنوعات نفت‌سوز با نام عالی‌نسب توام گردید.» متن آگهی، هم از تلاش این کارخانه برای عرضه محصولات گازسوز هم خبر داده بود و هم از شرکت این تولیدکننده ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند نمایشگاه بروکسل، نمایشگاه ازمیر، نمایشگاه کابل و کازابلانکا. فراز جالبی از آگهی چنین بود: «از جمله چیزهای دیدنی غرفه عالی‌نسب، سماور سیار اردو است که قادر است یک اردو را چای بدهد. منبع آب آن ۱۲۰ لیتر و گنجایش قوری آن (چای دم‌کن) ۲۵ لیتر است و در آن واحد می‌تواند ۱۰۰۰ نفر را چای بدهد و علاوه بر آن، جای شیرجوش و قهوه‌جوش و تخم‌مرغ‌پزی دارد. تماما با گاز می‌سوزد و سیار است و می‌تواند در حرکت سرویس کند.»
رشد مصرف برق با وجود پایان فصل گرما
شرکت برق منطقه‌ای تهران امروز اعلام کرد در روز نهم مهر، ۳۵۵ هزار کیلووات در تهران برق مصرف شده و این حداکثر بار نسبت به روز مشابه سال قبل ۳۴.۵ درصد افزایش داشته است. طبق اعلام این شرکت، حداکثر بار در نهم مهر سال ۴۳ در تهران ۶۷هزار و ۴۰۰ کیلووات بوده و طی ۴ سال با نرخ ۴۰۰ درصدی رشد کرده و به ۲۶۳هزار و ۸۸۰ کیلووات در روز مشابه سال گذشته رسید. در اطلاعیه این شرکت آمده بود: «حداکثر بار در تابستان امسال به ۳۲۵ هزار کیلووات رسید و اینک مشاهده می‌شود که با وجود پایین آمدن گرما، حداکثر بار باز هم افزایش پیدا می‌کند و انتظار می‌رود که تا پایان سال‌جاری، حداکثر بار به ۴۰۰ هزار کیلووات در شهر تهران برسد.»
افزایش شاخص بهای عمده‌فروشی
بانک مرکزی امروز اعلام کرد: شاخص بهای عمده‌فروشی کالاها در شهریورماه نسبت به ماه گذشته (مرداد ۴۸) ۳دهم درصد افزایش یافت. این شاخص نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲.۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد. شاخص بهای عمده‌فروشی کالا در ایران طی ۶ ماهه اول سال‌جاری نسبت به رقم مدت مشابه سال گذشته به طور متوسط ۲.۲ درصد افزایش یافته است. در ماه مورد گزارش، شاخص بهای کالاهای صادره از کشور ۸دهم درصد و شاخص بهای کالاهای تولید و مصرف‌شده در کشور ۴دهم درصد افزایش یافت، ولی شاخص بهای کالاهای وارده به کشور ۲دهم درصد پایین آمد.
علت ترقی شاخص بهای کالاهای تولید و مصرف‌شده در کشور، بیشتر ناشی از افزایش قیمت فراورده‌های خوراکی، مواد خوراکی کشاورزی،لوازم منزل و سوخت بوده است. تنزل شاخص کالاهای وارده به کشور ناشی از پایین آمدن قیمت تیرآهن به علت کم‌شدن تقاضا بوده است.
