تا رسیدن به خود خدا…

کارایی : جنابعالی به دلیل حضور در خانه صنعت و معدن، با مشکلات صنایع از نزدیک آشنا بودهاید. خودتان در یکتا چه مشکلاتی داشته و یا دارید؟ تا کی از صنعت خود در برابر مشکلات دفاع میکنید؟
محمد زاده : من میخواهم شیمیایی باشم! اگر ده بار فرصت زندگی دوباره را هم داشته باشم قطعاً صنعت شیمیایی را انتخاب خواهم کرد چرا که پایانی برایش نیست و تا رسیدن به خود خدا امکان برای پیشرفت در این صنعت باز است. مطلق علم شیمی فقط خداوند است و به دلیل همین وسعت بیکران است که من واقعاً عاشق این صنعت شدهام درحالیکه رشته تحصیلی من مدیریت بوده است.

کارایی : انتظار و مطالبات شما از دولت دکتر روحانی برای حل بحران صنایع چیست؟
محمد زاده : فکر میکنم نه فقط بنده بلکه هیچ کس مطالبهای از دولتش نداشته باشد چرا که همه ما بدهکار دولت کشورمان هستیم. دولتمردان چه کسانی هستند؟ پدران و برادران ما هستند که تصمیم گرفتند در قالب اسمی دولت به ملت خدمت کنند. به نظر بنده به جای این سوال باید بپرسیم، ما چه کمکی میتوانیم به دولت کنیم؟
البته این حق مردم را باید دولت پاسخ دهد، اینکه امنیت را برقرار نماید، فضا را به گونهای فراهم آورد تا ملت برای آن دولت کار کنند و به خود و کشورشان خدمت کنند و در نهایت به دولتشان مالیات بدهند. دولت باید تلاش کند تا با انتخاب بهترین مشاوران در انجام کلیه امور ابتدا کارشناسی لازم را به عمل آورد تا زحمات ایشان تبدیل به کار منفی نشود. هر تصمیمی عایدات و ضررهای خاص خودش را دارد ولی مهم این نکته است که تصمیمی بگیریم که بیشترین منفعت و کمترین ضرر را برای ملت داشته باشد. نه آنچنان دچار وسواس باشیم که نتوان تصمیم گرفت و نه آنقدر باعجله تصمیم بگیریم که تأثیر منفی برای ملت داشته باشد. پس دولت باید دقت کند.
این موانع و به اصطلاح چوبهایی را که عدهای خواسته و یا ناخواسته لا به لای چرخهای اقتصادی کشور گذاشتهاند، بردارند. این تنها خواسته ما از دکتر روحانی و دولتمردان ایشان است. هیچ رئیس دولتی به دنبال ناکامی نیست، تجربه نشان داده است که هر کسی به مشورت نیاز دارد. در زندگی عادی انسان از مشورت با اهل نظر ضرر ندیده و نخواهد دید و این توصیه دین بزرگ اسلام به همه انسانها است.

کارایی : وضعیت صنایع شیمیایی و سلولزی در منطقه را چطور ارزیابی میفرمایید؟
محمد زاده : بستگی دارد مقیاس ارزیابی ما چه باشد. ما خوشبختانه در منطقه و در داخل کشور موفق هستیم و شرایط خوبی داریم. ولی اگر بخواهیم در خصوص حوزه برونمرزی و رقبای خارجی این مقایسه را انجام دهیم، متأسفانه به دلیل موانعی که بحث آنها کلیشهای شده است مدیران صنایع از برنامههای توسعه خودشان خیلی عقب ماندهاند و اصلاً شرایط خوبی برای رقابت با کشورهای حتی همجوار نداریم.

کارایی : دلیل عدم سرمایه گذاری و یا شکست سرمایه گذاریها در این حوزه و در منطقه چیست؟
محمد زاده : دوره بازگشت سرمایه در سرمایه گذاری صنعتی بالاست. هر چقدر این سرمایه گذاری سنگین تر باشد به تبع آن دوره بازگشت هم بیشتر خواهد بود. نرخ بهره عامل دومی است که بالا می باشد. مَثل صنایع شیمیایی، مَثل کاشت زیتون است، باید هفت سال منتظر باشیم تا میوه حاصل شود.
اگر سهم سرمایه گذاری در صنایع شیمیایی به غیر از سرمایه در گردش از تسهیلات بانکی باشد و آورده سرمایه گذار نباشد، ضریب ریسک بسیار بالایی دارد.
در نظر بگیرید همین حالا کسی بخواهد به راهاندازی واحدی مانند پترو ماد کیمیا (از زیر مجموعههای یکتا) مبادرت ورزد، حداقل میبایست سه برابر سرمایه گذاری کند! چرا؟ به دلیل افزایش 3 تا 4 برابری مواد اولیه و ملزومات از جمله استیل. از طرف دیگر سود بانکی را اگر به آن اضافه و برای سرمایه در گردش بالایی که نیاز دارد از تسهیلات بانکی استفاده شود، به نظر بنده موفقیت چنین طرحی خیلی مشکل است و البته غیرممکن نیست.

کارایی : چرا دوره بازگشت سرمایه در این صنعت نسبت به صنایع دیگر بالاست؟
محمد زاده : فروش بالای پالایشگاه نفت تبریز را در نظر بگیرید. فروش پالایشگاه نقد بوده به طوری که پول به حساب بورس واریز و سپس مراحل خرید انجام خواهد شد. از طرف دیگر دولت به صورت نسیه به پالایشگاه مواد ارسال میکند و در طرف سوم نیز جنس خریداریشده حداقل بعد از یک ماه به مشتریان ارسال میشود. خوب خیلی ساده است که چرخ پالایشگاه بدون وقفه خواهد چرخید و سرمایه در گردش پالایشگاه روزبهروز افزایش خواهد یافت نه کاهش. حالا برعکس این حالت را برای سایر صنایع خصوصی مثل یکتا در نظر بگیرید. در صنایع شیمیایی واقعیت این است که پولی که امروز به آن سلام میدهیم را یازده ماه بعد فرصت سلامی دوباره به آن را خواهیم داشت و این بدان معنا است که بایستی معادل یازده ماه فروش کامل را سرمایه در گردش داشته باشیم.

کارایی : اشاره فرمودید برای رقابت با خارجی ها عقب مانده اید، چگونه میتوان در بازار اروپا مطرح شد؟ راهکار افزایش ارزش افزوده و به نتیجه رساندن یک پروژه جدید و یا پروژه های متوقف شده چیست؟
محمد زاده : یک مثال زنده که متأسفانه به دلیل مشکل در تأمین مواد اولیه یعنی نفت به بن بست رسیده، پروژه مینی پالایشگاه هشترود است. باید دقت کنیم که برای شروع هر پروژهای لازم است کارشناسی بسیار دقیق و اصولی انجام شود و آماده بودن زیرساختها را سنجید و تضمین نمود. زمانی که ما یک خط لوله انتقال داریم که تماماً برای تأمین پالایشگاه و پتروشیمی است پس داشتن حس رقابت با این دو مجموعه کاملاً اشتباه خواهد بود. باید نیازسنجی کرد و محصولی را تولید کرد که این امکان رقابت را برای ما فراهم سازد.
به نظر بنده شروع پروژههای جدید مساوی هدر دادن سرمایههای ملی است. افرادی هستند که سرمایه و تجربه دارند و بهتر است به کمک بنیانگذاران پروژههای متوقفشده سعی در به بهرهبرداری رساندن آنها داشته باشند. خوشبختانه در منطقه ما هم سرمایه لازم وجود دارد و هم دانش کافی، یعنی دو بال توسعه و ایجاد ارزش افزوده اگر با هم باشند قطعاً موفق خواهند بود.
خوشبختانه زیرساختهای لازم برای ورود به بازار اروپا در حال ایجاد هستند. یکی از مهمترین موضوعات، منطقه آزاد ارس است ولی یک اصل را در آنجا نمیتوان دید، سهولت چرخیدن چرخ تولید و تجارت! باید سعی کرد قوانین مناطق آزاد را به استانداردهای دنیا نزدیک و همسو کنیم.
اولین و ژرفترین مانع و مشکل در پیشرفت و توسعه مملکت ، جایگزینی سلایق به جای قانون است. سرمایه گذاری در کشور ما بزرگترین آسیبها را از همین جا متحمل شده است و اگر امروزه اثری از سرمایه گذار و سرمایه گذاری نمیبینیم به دلیل نبودن امنیت و تضمین بر اجرای قوانین است. همه سلایق باید یک جایی تمام شوند و سر تعظیم فرود بیاورند در برابر قانون. در آن صورت میتوان برنامه ریزی بلندمدت هم داشت و وارد یک رقابت سالم شد. از فرمایشات مقام معظم رهبری بوده که محیط اقتصادی جامعه بایستی آفت زدایی شود.

کارایی : شرکت صانع یکتا در رتبه بندی سال گذشته IMIAZAR100 در جایگاه 64 منطقه به لحاظ شاخص فروش قرار گرفت. با توجه به حضور شما در رتبه بندی های مختلف و تجربه شما، برای ارتقاء سطح کمی و کیفی همایش IMIAZAR100 چه پیشنهادی دارید؟
محمد زاده : اینکه برای ارتقاء این همایش به حضور پررنگ و دائمی شرکتهای منطقه به عنوان حامی نیاز دارید را قطعاً باید با یک راهکار و مشوق مناسبی به دست آورید. هر رتبه بندی در جایگاه خود ارزشمند است. به نظر بنده راهکارهایی مثل بهرهمندی از تخفیف مالیاتی یا بیمه تأمین اجتماعی، تمدید کارتهای بازرگانی چندساله، تسهیلات بانکی و غیره خوب است و به دست آوردنشان هم بسیار سخت است چرا که اینها مشوقهایی هستند که سازمانهای مربوطه خود برای جلب مشارکت و همکاری شرکتها از آن استفاده میکنند.
لذا دیدگاه بنده در خصوص رتبه بندی شرکتهای برتر منطقه آذربایجان این است که سعی کنید ارزش کار و زحمتی که میکشید را افزایش دهید. اینکه سازمان مدیریت صنعتی برای رسیدن به سود کوتاه مدت و منافع مالی سریعالوصول این حرکت را شروع نکرده است، حتی برای سال دوم هزینهای برای ثبتنام دریافت نمیکند، ارزشمندترین حرکتی است که انجام شده است. دیدگاه بنده این است که گواهینامه IMIAZAR100 خریدنی نیست و این نقطه تمایز کار سازمان مدیریت صنعتی با سایر شرکتهای فعال در برگزاری همایشهای مشابه است.
البته به تبع آن در نحوه رتبه بندی ایراداتی هم وجود دارد از جمله رقابت شرکتها خصوصی و دولتی در یک میدان برابر که باعث دلسرد شدن اغلب شرکتها در رقابت برای جایگاه تک رقمی خواهد شد.