چالش عدم بهره گیری موثر از ظرفیت های نخبگان در شهر

سجاد رستمی – پژوهشگر اقتصادی

در عصر حاضر پیشرفت و آبادانی یک جامعه نیازمند همدلی و مشارکت تمام اقشار به ویژه قشر نخبه به منظور استفاده و بهره گیری از تخصص و تجربه آن ها در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می باشد. داشتن ارتباط دو سویه بین افراد نخبه و مسئولین ذی ربط در سطوح مختلف مدیریتی و تصمیم گیری یکی از ارکان مهم مدیریت درست به حساب می آید. استفاده از نظریات و مشاوره های نخبگان، این سرمایه های ارزشمند در اداره امور موجب اعتلاء، آبادانی، افزایش حس مشارکت، تقویت نقاط قوت و از بین رفتن نقاط ضعف در جامعه می شود. با این اوصاف لزوم تشکیل کارگروه ها و اتاق های فکر تخصصی در راستای بهره گیری و استفاده از ظرفیت نخبگان موجود به دور از شعارزدگی می تواند در پیشبرد هر چه بهتر امور و دست یابی به آرمان های اصلی جامعه مهم باشد. اداره امور و گرفتن تصمیمات مهم مدیریتی تنها با استفاده از ظرفیت ها و نظرات علمی در کنار بخش اجرایی می تواند باعث دست یابی به ایده ال موفق در سطوح مختلف شود. عدم بهره گیری از ظرفیت های نخبه در اداره امور و خود کامگی، داشتن حس قدرت و برتری (بدترین آفت مدیریت مناسب) و عدم توجه به نظریات دیگر افراد جامعه به خصوص افراد صاحب نظر در زمینه های مختلف فکری و یا استفاده از افراد کم توان در منصب های مشاوره ای و مدیریتی به عنوان یک آفت بزرگ باعث تنزل و جدایی از مسیر اصلی می شود. حال در این منظر، پرداختن به امور شهری در کنار استفاده از صاحب نظران می تواند باعث اعتلای شهر شود. در نظر اصحاب مکتب شیکاگو از جمله رابرت پارک، ارنست برگس و رودریگ مکنزی شهر همانند یک اندام زنده اجتماعی محل اسکان طبیعی انسان متمدن می باشد. شهر مرکز فرصت و محیطی برای ارائه توانایی های بالقوه انسانی است. مشارکت مردمی در اداره امور شهری به عنوان عنصر مهم مدیریتی درجهان امروز مطرح است؛ زیرا مسائل و پیچیدگی های شهری به ویژه کلان شهرها به حدی است که هیچ مدیر تیزبین و مقتدری هم نمی تواند به تنهایی آن را تحت کنترل درآورد. در این میان شورای شهر به مثابه پارلمان شهری است و وقتی این اسم خاص به زبان می آید سیاست گذاری، تالیف و تصویب قوانین، تداعی می شود. همدلی در مدیریت شهری، موجب توسعه همه جانبه شهر می شود و برای تحقق اهداف و آرمان های توسعه شهری، باید این همدلی را میان دستگاه های خدمت رسان و افراد نخبه تقویت کرد. سیاستگذاری یا با کمی ارفاق، برنامه ریزی در شورای شهر به ما این را می گوید که باید با استفاده از اطلاعات موجود، بررسی نقاط ضعف و قدرت، فرصت ها و آسیب ها، نیازسنجی و آینده پژوهی، استفاده از تجارب و نظر صاحب نظران، افقی برای توسعه شهر ترسیم و البته راه های دست یابی و رسیدن به آن را طبق واقعیت ها پیش بینی کرد. که این پیش بینی اگر از سوی نخبگان و با استفاده از ظرفیت نخبگان شهری باشد دارای ضریب موفقیت بالایی در اجرا و تحقق هدف می شود. البته این استفاده از ظرفیت ها باید به دور از شعارزدگی، خودکامگی و بر محور امور تخصصی و استفاده از نظرات کارشناسی باشد. در آخر، هدف اگر پیشرفت جامعه باشد نه پیشرفت خود و اعتلای جمع و جامعه شهری باشد به دور از باندبازی و رانت خواری، لزوم تعریف برنامه های کاربردی و سیاست گذاری های مدون در کارگروه های تخصصی به کمک قشر نخبه شهر و آگاهان شهری می تواند در جهت پیشرفت هر چه بهتر شهر موثر باشد.