این طرح، جزو طرح هایی است که رضایتمندی مردم را بالا برده است

گفت‌و‌گوی اختصاصی کارایی با علیرضا پاشایی‌فر مدیر مرکز آموزشی درمانی شهدای تبریز

کارایی: اصلی ترین و مهم ترین سوال ما این است که طرح تحوّل نظام سلامت چه تاثیری بر کارکرد و کارایی بیمارستان شهدا به عنوان یکی از بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی داشته است؟
پاشایی: بسم الله الرحمن رحیم. طرح تحوّل نظام سلامت در اردیبهشت سال 93 شروع به کار کرد و در ابتدا هشت دستور العمل داشت که در این بیمارستان، پنج دستورالعمل آن انجام شد که یکی از عمده‌ترین آنها که به نفع بیماران بود، کاهش سهم پرداختی بیماران بود. یعنی هزینه بیمار به طور محسوسی کم شد که در آخرین دستور العملی است که برای ما آمده است.بیماران دارای بیمه شهری فقط شش درصد شهری و بیماران دارای سیستم دولتی فقط سه درصد از هزینه های درمان را خودشان پرداخت خواهند کرد به عبارتی 94 درصد هزینه‌ها در بیمه های شهری‌ و 97 درصد هزینه‌ها در بیمه های روستایی‌ باید توسط شرکت های بیمه ای پرداخت شود. این روند کمک کرد که بیماران به راحتی پذیرش شوند و باقیمانده هزینه ها هم خیلی اندک می شود.در هر حال اجرای این طرح یک قدم مبارکی بود. چون مردم صاحبان اصلی نظام و کشور هستند و اینکه بتوانند دغدغه پرداختی نداشته باشند و به بیمارستان‌ها مراجعه کنند، جزو اهداف خوب طرح بود و هست که البته به نظر من محقق شده است.

مورد دوم این است که بیمارستانها اکثراً فرسوده‌ هستند و عمر بالای20 الی30 سال دارند. مثلاً تاریخ ساخت بیمارستان شهدا به قبل از انقلاب باز می‌گردد اما در سال 1363 بنا به ضرورت جنگ و ارائه خدمات به مجروحان جنگی افتتاح شده است.در ابتدا به عنوان بیمارستان ارتوپدی برای مجروحان جنگی ارائه خدمت می‌کرد. البته گروه ارتوپدی در سال 1374 اینجا مستقر شده است و بیمارستان شهدا به عنوان مرکز ترومای شمالغرب که جراحی مغز و اعصاب هم به آن اضافه شده است فعالیت می‌کند. اکنون این بیمارستان پذیرای بیماران در سطح شمال‌ِغرب و کشورهای همجوار، در خدمات تخصّصی و فوق تخصصی ارتوپدی و خدمات جراحی‌ مغز و اعصاب است.مراجعه کننده آن بسیار است البته بار قیمتی برخی خدمات آن هم سنگین است چون تنها مرکزی است که در سیستم های دولتی که بیشترین عمل تعویض مفصل را انجام می‌دهد. تعویض مفصل ران، تعویض مفصل زانو و تعویض مفصل شانه که متخصّصین بنام در این حوزه کار می‌کنند و هزینه‌های آن از پنج، شش میلیون شروع می‌شود و گاهی حتی به پنجاه – شصت میلیون می‌رسد که به صورت برنامه ریزی شده تحت پوشش برنامه سلامت قرار گرفته است. در این طرح برخی افراد که در طول سالیان متمادی به خاطر درد زانو و درد مفصل ران و شانه قادر به حرکت نبودند،اکنون قابلیت حرکت خود را بازیافته اند. در کنار این موارد، پوشش همگانی بیمه سلامت هم از کارکرد های مثبت این طرح بوده است.به ما دستور دادند که ‌ بیماران تحت پوشش بیمه سلامت را هم پذیرش کنیم. هرکسی که وارد بیمارستان می‌شود،اگر بیمه نباشد،همین جا بیمه می‌شود.البته این باعث افزایش بار مراجعه شده است.به خصوص در سال 1394 بار مراجعه نسبت به سال اول بیشتر هم شد. همان طور که اشاره کردم بیمارستان شهدای تبریز، مرکز ترومای شمالغرب است و بیمارانی که به اینجا مراجعه می‌کنند، اکثراً تصادفی و یا مصدوم ترافیکی هستند حوادث کار و آسیب دیدگان از ضرب و جرح هم بخش دیگری از مراجعات ما را تشکیل می دهند. همچنین سایر، مراجعانی هستند که به صورت روتین مشکلات استخوانی، دیسک کمر و گردن دارند. در راستای ارائه خدمات بهتر به تمامی این مراجعه کنندگان و در روند اجرای طرح تحول نظام سلامت، پزشکان متخصص مقیم در اورژانس مستقر شده اند البته یک نکته‌ای که به نظرم قابل ذکر است، این است که بیمارستان ما تنها مرکزی است که اتاق عمل اورژانس دارد. مریض که مراجعه می ‌کند، در همان اتاق عمل به صورت شبانه روزی خدمات می‌گیرد و مرخص می‌شود .این جزو امتیازاتی است که این بیمارستان دارد. علی رغم اینکه توقعات زیاد می شود و پرسنل ما اذیت می‌شوند، ولی به خاطر اینکه مردم خدمات بگیرند و راحت باشند، این گزینه را حذف نکرده‌ایم و از وقتی که متخصّص هم آنجا مستقر است، خدمات بهتری ارائه می‌شود. مورد بعدی این است که پیش از این،در بخش ویزیت‌، مشکل داشتیم و افراد، دسته جمعی وارد مطب پزشک می شدند و استاندارد های ویزیت را رعایت نمی‌کردند یک سری اعتبارات گذاشته شد که متخصصین بتوانند در این زمینه وقت بیشتری بگذارند.برای پرسنل درمانگاه هم انگیزه ای ایجاد شد که باعث بالا رفتن استانداردهای ویزیت گشت.
مورد دیگر بحث بهبود هتلینگ بود که جزو نیازهای ضروری بیمارستان شهدای تبریز بود که بیشتر از سی سال از احداث و بهره برداری آن گذشته و ساختمانش فرسوده شده است.وقتی که وارد بخش می‌شدیم، واقعاً این احساس این را داشتیم که مدیون بیماران و پرسنل هستیم.سیستم فاضلاب و تجهیزات گرمایشی و سرمایشی آن دچار مشکلات زیادی بود و از لحاظ فیزیکی بیمارستان مشکلات بسیاری داشت و شرایط با استاندارد های بیمارستانی سازگار نبود. از سویی هم امکان نبود که بتوان تغییراتی در آن داد.به نظر من بحث هتلینگ جزو واجبترین و برجسته ترین کارهایی است که وزارت بهداشت در بحث طرح تحول نظام سلامت انجام داده است. چون ارباب رجوع وقتی به بیمارستان مراجعه می کند، اول به ظاهر بیمارستان نگاه می‌کند. در این قسمت در دو سال گذشته اعتباراتی تخصیص شد و ما هم هزینه کرده ایم.برنامه ای که برای امسال داریم این است که سال گذشته قسمت‌های عمومی و بخش بستری بیمارستان را به صورت کلی رسیدگی کردیم که شایسته مراجعه کنندگان باشد.امسال هم برنامه داریم اتاق های عمل را بهسازی کنیم و فکر می کنم در آخر سال 1395 شاهد تحوّلی عظیم در هتلینگ بیمارستان شهدا خواهیم بود. البته باید به نکته دیگری هم اشاره کنم که طرح توسعه و بهسازی اورژانس بیمارستان شهدا تبریز در جهت ارتقا کیفیت خدمات اورژانسی و بهبود فضای فیزیکی و سرعت دهی در خدمات به مراجعین در دست اقدام می‌باشد و همچنین طرح احداث کلینیک تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان شهدا نیز در دست اجراست که انشالله این دو طرح تا اواخر سال 1395 به بهره برداری خواهد رسید و جز اتفاقات ماندگار طرح خواهد بود.
در جمع بندی پاسخ این سوال یکی از مزایای برجسته دیگر این طرح خرید تجهیزات مورد نظر برای بیمار توسط بیمارستان است این امر بر عهده بیمارستان‌ها قرار گرفته است و خرید توسط بیمار ممنوع است و این یک قدم ارزشمند دیگر است چوم به دلیل نا آشنایی بیمار با شرکت‌ها و کیفیت تجهیزات در تامین و خرید دچار مشکل می شد. که الان بیمارستان‌ها این مسئولیت را متقبل شده اند.
کارایی: از دیگر منافعی که برای این طرح عنوان می‌گردد این است که به واسطه اجرای طرح تحول رابطه پرداختی پزشک و بیمار قطع شده است،آیا در عمل هم این اتفاق افتاده است؟
پاشایی: اتفاقاً اخیراً به برنامه رادیویی گوش می‌کردم که در آن آقای دکتر میردهقان مدیر کل نظارت و ارزشیابی وزارت بهداشت عنوان می‌کردند که از بیمارستان‌های دولتی یک مورد شکایت مبنی بر زیرمیزی و یا پرداخت غیرمتعارف و خارج از تعرفه وجود ندارد .البته ضمن تصدیق، این موضوع خود قابل نقد است چون یک سری از افراد می‌گویند که من با رضایت خودم این پول را می‌دهم. اما در بیمارستان شهدا از زمانی که طرح تحوّل نظام سلامت اجرا می‌شود، در طول این دو سال، فقط دو مورد وجود داشت که آن هم رفع شده است. می خواهم به یک نکته‌ای اشاره کنم.
کارایی: به نظر شما آیا بیمه ها قادر به پرداخت این حجم از هزینه‌ها هستند؟ به عنوان نمونه در این بیمارستان؟
پاشایی: تقریباً پرداختی‌های بیمه خدمات درمانی به بیمارستان‌ها از خرداد سال پیش باقی مانده و حدود 10 ماه است که بیمه خدمات درمانی نتوانسته است به تعهداتش به عنوان خریدار خدمت عمل کند. تامین اجتماعی از طریق بانک رفاه با وزارت یک تفاهم نامه‌ای نوشته که توانسته است 60 درصد از بدهی‌های ماه‌های مهر، آبان و آذر را پرداخت کند و تا حدودی وضعیتش نسبت به بیمه خدمات درمانی بهتر است. ولی در حالت کلی عدم انجام تعهدات بیمه‌ها باعث شده است که از نظر پرداخت‌های پرسنلی و مطالبات شرکتها دچار مشکل شویم.
کارایی: مساله مهمی که در راستای اجرای این طرح یکی از دغدغه های کادر درمانی شده،نابرابری در بحث کارانه ها است که میان پزشک و کادر درمانی وجود دارد. از این طرح به عنوان یک طرح پزشک محور یاد می شود و نابرابری دریافتی بین کادر و متخصصین و اختلافات نجومی که بین این دو وجود دارد باعث اعتراضاتی شده است.نظر شما در این مورد چیست؟
پاشایی: واقعیت این است که تعرفه در طول چندین سال گذشته، پایین بود و حداقل در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی درآمدها خیلی متفاوت بود. تا تعرفه ها واقعی نشوند، بیمارستان‌های دولتی نخواهند توانست خدمات خوبی ارائه دهند. شاید بتوانند همچون مُسکّن،به طور موقت کاری کنند اما به صورت ماندگار و پایدار نخواهد بود.البته یک سری مباحث داخل سازمان وجود دارد .منتها اعتراضاتی که در مورد پرداختی‌های بعد از اجرای طرح تحوّل نظام سلامت در بیمارستان‌ها از جمله بیمارستان ما شد، علت اصلی اش این مسایل نبود.اگر به دنبال علت‌های ریشه‌ای آن باشید،مطالب دیگری وجود دارد، من آن موقع هم گفتم چنانچه این مسائل را رسانه‌ای بکنیم و در جامعه نشر دهیم، به غیر از اینکه اذهان را تشویش کنیم، چیز دیگری عاید نخواهد شد. باید بنشینند و در داخل سازمان این را حل کنند
کارایی: با توجه به اینکه با اجرای این طرح، مراجعات بیشتر شده است، اظهار می‌گردد که یکی از محدودیت‌های اجرای طرح در عمل، کمبود پزشک و پرستار است. تا چه میزان با این مساله موافق هستید و این امر در دو سال اخیر در این بیمارستان مشهود بوده است؟
پاشایی: ما با کمبود پرستار مواجه هستیم ولی آن چیزی که محسوس است و نبودِ آن،مارا اذیت می‌کند، کمبودِ کمک بهیاری و نیروهای خدمات عمومی است که دانشگاه اخیراً در این زمینه تدبیر کرده و احتمالاً گشایشی ایجاد شود.اما اگر بخواهیم با استانداردهای بین المللی و ثبت شده حساب کنیم،ما با کمبود پرستار مواجهیم اما بخواهیم با استانداردهای بومی خود بسنجیم، کمبود پرستار به صورت حاد وجود ندارد. البته باید بدانیم که دولت هم بار سنگینی دارد و همین که به وزارتخانه بهداشت و مسائل مرتبط با سلامت اولویت داده شده،جای خوشبختی است.
کارایی: لطفاً به عنوان سوال آخر بفرمایید آیا شما برایند کلّی طرح تحول نظام سلامت را مثبت تلقی می‌کنید؟
پاشایی: به هرحال هر طرحی نقاط ضعف و قوتی دارد؛ ولی به نظر من اگر دولت بتواند منابع را تامین کند و باعث حل مشکل مطالباتی شود که بیمارستان‌ها از بیمه ها دارند، خیلی خوب می شود.یک نکته دیگر این است که باید تخصیص اعتبارت متمرکزی که در بحث هتلینگ وجود دارد ادامه یابد. از دیگر نکته‌های مثبت این طرح توسعه بحث دولت الکترونیک است که به نا به فراخور پیشرفت برنامه و به نوعی بالاجبار بیمارستان‌ها وارد آن شدند از جمله ایجاد سامانه‌های الکترونیکی سپاس (سامانه پرونده الکترونیکی بیمار)، سامانه آواب (آمار و اطلاعات بیمارستان‌ها) و سامانه سجاد (سیستم جامع اطلاعات درآمد) که بعث ارتقا کیفیت مدیریت سیستم‌ها و کنترل متمرکز در عین عدم تمرکز می‌باشد که این‎ها همگی از نقاط مثبت این طرح هستند که هیچ کس از آن‌ نمی گوید و همه به صورت انتقادی به آن نگاه می‌کنند. ولی این طرح، جزو طرح‌هایی است که رضایتمندی مردم را بالا برده است و شرطش این است که دولتمردان و مسئولین بنشینند و با همدلی بتوانند کارهایی انجام دهند و طرح را به سرانجام برسانند.