سقوط نرخ رشد ساخت و ساز در قطر، زنگ خطر اقتصاد میزبان جام جهانی 2022
در حالی که قطر برای برگزاری جام جهانی 2022 آمده میشود و به شدت درگیر فراهم کردن زیر ساختهای مورد نیاز برای میزبانی است، اقتصاد این کشور هر روز بیشتر از قبل از اهدافی که برای آن تعیین شده بود فاصله میگیرد.
میزان تولید ناخالص داخلی قطر منهای درآمد ناشی از استخراج و فروش نفت و گاز، امسال برای اولین بار از 2012 تا به حال کاهش پیدا کرده است، در سه ماهه دوم سال جاری، تولید ناخالص داخلی قطر 1.1 درصد کاهش را نشان می دهد؛ آمار های رسمی که روز سه شنبه توسط دولت قطر منتشر شده نشان میدهد در حالی که مراحل ساخت زیر ساختها و استادیومهای مورد نیاز برای بازیهای جام جهانی سال 2022 تقریبا به پایان خود نزدیک میشود، اقتصاد بزرگ ترین صادر کننده گاز مایع در جهان نسبت به سال گذشته میلادی 1.4 درصد کوچک شده است.
زاید دوعاد، کارشناس اقتصادی شبکه بولمبرگ در مورد وضعیت اقتصادی جدید قطر که در آمارهای تازه روشن شده است می گوید: « کاهش رشد اقتصادی اخیر، نشان می دهد که انفجار صنعت ساخت و ساز ساختمان که برای برگزاری جام جهانی ضروری بوده است به مراحل پایانی خود نزدیک میشود، در نتیجه احتمالا قطر بار دیگر سرمایه گذاریهای خود را روی صنایع تولید گاز مایعاش متمرکز خواهد کرد»
نمودار یک
اقتصاد رو به رشد قطر در سال های گذشته بیشتر از هر چیزی متاثر از سرمایه گذاری 200 میلیارد دلاری این کشور برای آماده سازی زیر ساختها برای برگزاری رقابتهای جام جهانی آینده بوده است. در کنار این تلاشها دولت قطر تلاش کرده است تمرکز خود را از نفت و گاز به سمت صنایع دیگر ببرد تا به ساختن یک اقتصاد بدون نفت کمک کند. با این حال با وجود سرمایه گذاری کلانی که انجام شده، تنها دو تا از هشت استادیوم میزبان جام جهانی 2022 ساخته شده است، و برای پایان پروژههای دیگر باز هم به سرمایه گذاری نیاز است، فعلا تنها چیزی که گفته می شود آماده است، سیستم جدید متروی قطر است که قرار است سال آینده به بهره برداری برسد.
از آمارهای رسمی منتشر شده توسط دولت قطر روشن است که ساخت و ساز در سه ماهه دوم سال جاری میلادی در این کشور 3.5 درصد کاهش پیدا کرده است؛ این دومین بار است که شاخصهای ساخت و ساز در قطر روند نزولی نشان میدهند، علاوه بر این، شاخصهای عمده فروشی و خرده فروشی در این کشور هم تا 1.2 درصد کاهش را نشان میدهند؛ با این که برخی ناظران ترجیح می دهند تغییرات اخیر اقتصادی در قطر را به فصل گرما و رکود نسبی تابستانهای این کشور مربوط کنند، اکبر خان، مدیر ارشد شرکت مدیریت دارایی سرمایه گذاری الریان دوحه، در مورد وضعیت اقتصادی اخیر این کشور میگوید: « به نظر میرسد به طور کلی وارد دوره ثبات شدهایم» و این خود به معنی فاصله گرفتن از دوره رشد سریع اقتصادی است که قطر پیش از آغاز درگیریهایش با امارات متحده عربی و عربستان تجربه کرده بود.
افزایش ظرفیت تولید گاز مایع البته میتواند بخشی از کاهش رشد اقتصادی و تولید ناخالص این کشور را جبران کند، تخمین زده میشود که با سرمایه گذاری جدید روی این منابع قطر بتواند درآمدی 40 میلیارد دلاری مازاد بر درآمد فعلی ناشی از صادرات گاز مایع به دست بیاورد.
با این وجود بحران مالی در قطر هنوز تاثیرات سهمگین خود را نشان نداده است، بعد از بحران سیاسی سال 2017 که منجر به قطع روابط قطر با عربستان، مصر، امارات و بحرین شد، تعداد مسافرانی که به قطر میرفتند به شدت کاهش پیدا کرد و در نتیجه قطر بخشی از درآمد خود از راه جذب سرمایه بازارهای مالی این کشورها را از دست داد. بحران سیاسی علاوه بر این بر روند رشد جمعیت قطر هم تاثیر گذاشته است، نرخ رشد جمعیت این کشور تا پیش از بحران سال 2017، بیش از 2.8 بود، که بخش عمده آن را مهاجرانی از دیگر کشورهای عربی تشکیل میدادند، این نرخ در سال 2018، به 1.3 درصد رسیده است. به نظر میرسد قطر اگر همچنان در حل مشکلاتش با همسایههای عربی زیاده خواه در اطراف این کشور ناتوان باشد، در دستیابی به اهداف رشد اقتصادی که برای ایجاد ظرفیتهای میزبانی جام جهانی سال 2022 لازم است، به مشکلات بیشتری برخواهد خورد.
