تعیین قیمت قیر در منطقه

کارایی : برند نفت پاسارگاد را تقریبا همه شنیده ایم و با نام آن آشنا هستیم. اما برای آشنایی بیشتر با شرکت نفت پاسارگاد، این شرکت را معرفی بفرمایید؟
مهندس اسمعیلی : شرکت نفت پاسارگاد به عنوان یکی از شرکت های زیرمجموعه شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی )شستا( از اوایل سال 1381 فعالیت مستقل خود را در زمینه تولید قیر شروع کرد. در واقع قبل از شروع فعالیت این شرکت، واحد های قیر سازی در پالایشگاه ها فعال بودند و در همان سال ها به دلیل عدم فعالیت این واحدها، دولت تصمیم گرفت تا این واحد ها را در ازای بخشی از دیون خود به شستا واگذار کند. بر همین اساس 6 واحد از 7 واحد قیرسازی پالایشگاه های کشور واگذار شده و متعاقب آن شرکت نفت پاسارگاد برای مدیریت مستقل این واحد ها تاسیس گردید. واحد تبریز نیز به عنوان یکی از واحد های قیرسازی با سیستم مالی و سیستم تولید مستقل از سال 1384 شروع به تولید نموده است. ظرفیت تولید واحد تبریز 350 هزار تن در سال و در گریدهای مختلف و حسب نیاز مشتری می باشد و در حال حاضر تقریبا 100 نفر در بخش های مختلف این واحد در حال فعالیت می باشند. بخشی از قیر تولیدی توسط واحد تبریز در داخل مصرف و بخشی از آن نیز به خارج از کشور صادر می گردد.

کارایی : همان طور که مستحضر می باشید در شرایط فعلی در کشور مشکلاتی در صنعت وجود دارد. مشکلات خاص نفت پاسارگاد علی الخصوص واحد تبریز به نظر شما چه مواردی هستند؟
مهندس اسمعیلی : خوشبختانه صنعت قیر کشور زیاد متاثر از تحریم ها و شرایط آن نبوده و نیست. اما متاسفانه این صنعت جهت نحوه مدیریتی که در این صنعت اعمال گردیده، دچار نوعی خود تحریمی شده است. مهمترین مشکلی که این صنعت در حال حاضر با آن روبرو می باشد، نداشتن متولی مشخص علی الخصوص در حوزه صادرات است. به جهت تکنولوژی تقریبا ساده ای که این صنعت دارد، ورود به آن برای سرمایه داران راحت است. متاسفانه قیر سازهای زیادی در چند سال گذشته وارد این بازار شدند که دارای تخصص لازم و کافی نبوده و همین امر باعث گردیده تا محصولاتی بدون کیفیت و استاندارد تولید و روانه بازار نمایند. در حوزه صادرات در حال حاضر دچار مشکلات جدی هستیم و به دلیل کیفیت پایین تولیدات در حوزه صادرات، ایران در حال از دست دادن جایگاه خود در منطقه می باشد و با ادامه این روند چه بسا کشور هایی مانند روسیه که کیفیت محصولات آن ها از کیفیت ما پایین تر است به راحتی بتوانند از ما پیشی بگیرند.
با توجه به رشد استفاده از قیر در دنیا و طبق بررسی ها، میزان مصرف قیر در دنیا 100 میلیون تن در سال برآورد شده است و کشور ایران در حال حاضر نزدیک به 4 میلیون تن یا به عبارتی 4 درصد از این مقدار را تأمین می کند. چشم انداز بلند مدت ما افزایش سهم ایران در تأمین قیر دنیا می باشد که پاشنه آشیل آن تولید قیر بی کیفیت و عدم توجه به نیاز مشتریان می باشد. نفت پاسارگاد با حفظ کیفیت قیر تولیدی خود تا به امروز توانسته است علاوه بر حفظ جایگاه خود، برند معتبری در منطقه و دنیا ایجاد کند به گونه ای که مشتریان حاضرند قیر نفت پاسارگاد را با قیمت بالاتر نیز خریداری کنند، ولی عدم توجه به کیفیت توسط رقباء در بلند مدت قطعاً باعث از بین رفتن جایگاه ایران خواهد شد.

کارایی : تاثیر تغییر مدیریت کلان کشور را بر صنایع نفتی به ویژه صنعت قیر کشور چگونه می بینید؟ بر همین اساس مهمترین خواسته و مطالبه شما از مجموعه حاکمیت چیست؟
مهندس اسمعیلی : خوشبختانه دولت آقای روحانی با توجه به شرایط کشور وزیرانی را معرفی کردند که در حوزه های تخصصی خود صاحب نظر بوده و تجربه کافی را داشتند. جناب آقای زنگنه از زمانی که معرفی شدند به طور جدی به مسائل و مشکلات موجود در صنعت نفت، هم در صنایع بالا دستی و هم در صنایع پایین دستی پرداختند. در صنعت قیر سازی خیلی سریع مشکل مشخص شد. کمبود خوراک برای تولید قیر به ویژه در واحد های واگذار شده پالایشگاه ها، اصلی ترین چالشی بود که قیر سازی های پاسارگاد با آن روبرو بوده و باعث شده بود با ظرفیت پایین تری به نسبت توان خودفعالیت کنند. زمانی که این واحد ها از پالایشگاه ها منفک شدند طبق قرارداد، موظف بودند خوراک مورد نیاز واحد های قیر سازی همجوار خودشان را تأمین کنند. اما بعد از خصوصی شدن پالایشگاه ها، آن ها دیگر به قرارداد قبلی پایبند نبوده و حتی در بعضی موارد اقدام به راه اندازی واحد قیر سازی در داخل خود پالایشگاه نمودند. از طرفی خوراک را به عموم عرضه نموده و گاها در بازار بورس این خوراک چندین بار خرید و فروش می شد. اقدام مثبت آقای زنگنه صدور بخشنامه ای مبنی بر اجرای تعهد پالایشگاه ها با شرکت های طرف قرارداد از جمله نفت پاسارگاد، نفت ایرانول و … بود.
آنچه که ما به آن امیدواریم، حل و فصل چالش های موجود بین دولت و واحد های خصوصی پالایش نفت است. به عنوان واحد قیر سازی تنها منبع ورودی خوراک برای ما از طریق پالایشگاه تعریف شده است. حال یکی دیگر از چالش های اساسی ما با پالایشگاه، ورود پالایشگاه به حوزه قیر سازی و راه اندازی واحد قیر سازی در جوار نفت پاسارگاد است. 150 میلیارد ریال آهن آلات که باعث گردیده هم واحد تولید قیر نفت پاسارگاد و هم واحد پالایشگاه سال ها زیر ظرفیت فعالیت کنند. مهمترین خواسته ما به عنوان یکی از فعالان در حوزه صنعت قیر سازی از دولت آقای روحانی، تعیین یک متولی مشخص برای صنعت قیر کشور است. متولی که اولا ناظر بر کیفیت تولید و دوما ناظر بر توزیع عادلانه خوراک VB بین تولید کنندگان باشد.

کارایی : با توجه به آنچه فرمودید و با در نظر گرفتن شرایط پیش رو، آیا این صنعت ظرفیت سرمایه گذاری داخلی و خارجی را دارا می باشد؟
مهندس اسمعیلی : اگر واقعیت را در نظر بگیریم در منطقه تولید قیر در گرید های عمومی مثلاً 60 – 70 ، 85 – 100 و … که قیر معمولی بر پایه نفت است، اشباع شده است ولی برای تولید قیرهای خاص که مورد نیاز آینده کشور و دنیا می باشد، یک خلاء احساس می شود. مانند تولید قیر های پلیمری یا قیر های اومولسیونی به جای قیر های MC . زیرا که استفاده از قیر MC از نظر آلودگی خاک و تبخیر نفت آن و آلودگی هوا آسیب های زیست محیطی جدی به دنبال دارد. در قیر های اومولسیونی به جای استفاده از نفت، از آب استفاده شده است. تولید قیر های پلیمری که مقاومت بالاتری دارند و به طور مثال می توانند عمر آسفالت جاده های کشور را از 4 سال فعلی به 10 سال و بیشتر برسانند. قیر های رنگی نیز زمینه دیگری است که در فرودگاه ها، جاده های و … می تواند کاربرد داشته باشد. از آنجا که آینده صنعت قیر به سمت تغییر است، در زمینه راه اندازی تکنولوژی های جدید،قطعا دارای ظرفیت های زیادی است. یکی از جذابترین زمینه ها برای ورود به این صنعت استفاده از استاندارد PG( permormance Grade( است به این معنی که برای هر نوع شرایط آب و هوایی قیرمختص به آن تولید و عرضه شود که نفت پاسارگاد در این زمینه سرمایه گذاری های لازم را انجام داده است و به این سمت حرکت می کنیم.

کارایی : نفت پاسارگاد درحال حاضر چه جایگاهی درکشور و منطقه دارد؟
مهندس اسمعیلی : این شرکت ایرانی با 4 میلیون تن تولید در سال، بزرگترین تولید کننده قیر در منطقه است اما قیمت قیر در منطقه توسط بحرین با 600 هزار تن تولید در سال، تعیین می شود. هدف شرکت نفت پاسارگاد که همراهی شرکت نفت جی )وابسته به صندوق رفاه بازنشستگان( را هم جلب نموده، این است که قیمت قیر در منطقه توسط ایران تعیین شود. نفت پاسارگاد در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی خود اقدام به راه اندازی واحد هایی نمود که به تولید قیر های اومولسیونی بپردازند. به همین منظور و برای معرفی این محصول و مزایای استفاده از آن اقدام به برگزاری سمینار و همایش هایی نمود تا این محصول به مصرف کنندگان معرفی شود.

کارایی : شرکت نفت پاسارگاد در دو دوره اخیر طرح برترین شرکت های منطقه آذربایجان حضور داشته است. نظر شما در خصوص این طرح چیست و چه پیشنهادهایی برای ارتقاء سطح کیفی این طرح دارید؟
مهندس اسمعیلی : ما در ادبیات مدیریت اصطلاحی داریم به عنوانBenchmarking یا الگو برداری، که متاسفانه سازمان ها و شرکت ها در ایران به این مسئله کمتر می پردازند. یکی از دلایل این امر عدم دسترسی به اطلاعاتی است که بتوانند خودشان را با رقباء داخلی مقایسه کنند. طرحی که سازمان مدیریت صنعتی آذربایجان شرقی شروع کرده است از این منظر بسیار ارزشمند است که طی یک دوره زمانی خاص اطلاعات و داده هایی را در اختیار شرکت ها قرار می دهد که می توانند در زمینه های مختلف به مقایسه خودشان با رقباء بپردازند. یکی دیگر از اقدامات ارزشمند و کارشناسی شده ای که انجام گرفته است تغییر روش اجرایی این طرح است که نگاه به شرکت ها در حوزه های مختلف بر اساس ترکیبی از شاخص ها انجام می شود و این امر به نظر بنده بسیارارزشمند است. در خصوص ارتقاء این طرح به نظر می رسد، هماهنگی با نهادهای حاکمیتی از جمله استانداری به طوری که شرکت های معرفی شده در این طرح برای این نهادها به عنوان یکی از database های مورد استفاده قرار گیرد، باعث خواهد شد تا شرکت ها نگاهی جدی تر به حضور در این طرح داشته باشند.

کارایی : به عنوان کلام آخر پیش بینی شما از آینده صنعت منطقه چیست؟
مهندس اسمعیلی : متاسفانه یک واقعیت تلخی که باید به آن اشاره شود، سقوط جایگاه استان آذربایجان شرقی در خیلی از شاخص ها از جمله اشتغال، کشاورزی، تولید و … در رتبه بندی استان ها می باشد به طوری که وضعیت این استان چندان خوشایند نیست. این امر نشان دهنده این مهم است که ما باید با امید به آینده، تلاش جدی تر و بیشتری را داشته باشیم. این پتانسیل در منطقه و در استان وجود دارد که با استفاده از همه ظرفیت ها و زیر نظر مدیریت مناسب و معقول جایگاه از دست رفته و بالاتر از آن را به دست آوریم. در انتها از سازمان مدیریت صنعتی و دبیرخانه طرح معرفی برترین شرکت های منطقه آذربایجان و همچنین ماهنامه کارایی تشکر ویژه ای می نمایم که در راستای توسعه فرهنگ مدیریت در منطقه اقدامات ارزنده ای انجام داده اند.