پایتختی شهر تبریز در سال 2018 فرصتی برای توسعه گردشگری

امروزه گردشگری به عنوان پدیده ای ویژه محسوب می شود که با مکانیسمی درهم تنیده و پنهان در زمان ها و مکان های مختلف اشکال گوناگونی به خود می گیرد و به همین دلیل تاثیرات کاملا متفاوتی را بر جوامع انسانی بر جای می نهد، شناخت دقیق این پدیده می تواند چهارچوب های مطمئنی برای برنامه ریزی صنعت گردشگری فراهم آورد. بسیاری از کشورها، این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، اشتغالزایی، رشد بخش خصوصی و توسعه زیرساخت ها می‏دانند. برای اینکه صنعت گردشگری در کشوری متحول شده و توسعه یابد، باید در راستای آن، زیرساخت های مربوطه نیز متحول شده و توسعه یابند. عناصری مانند حمل و نقل، مراکز اقامتی، مراکز تغذیه و مراکز مالی و تجاری، از زیرساخت های مهم گردشگری محسوب می شوند. در کنار زیرساخت ها، یک سری اتفاقات و رویدادهایی در مقاصد گردشگری رخ می دهند که موجب رونق گردشگری در آن مقصد می شوند. در واقع رویدادهایی که در یک مقصد گردشگری رخ می دهند خود می توانند به عنوان منبعی مهم برای جذب گردشگران تلقی شوند. این موضوع تا آن حد اهمیت می یابد که ممکن است یک مکان جاذبه های خاص و مطرح دیگری نیز برای عرضه در سطحی گسترده نداشته باشد، لیکن تدارک و برگزاری یک رویداد دارای اهمیت به جذب طیف بسیار گسترده ای از گردشگران منجر شود. وارد ساختن موضوع رویدادها به صنعت گردشگری از سابقه طولانی برخوردار نیست. زیرا زمینه برگزاری رویدادها بیشتر به منظور تأمین خواسته‏ها و نیازهای مردم محلی شکل گرفته است. گذشت زمان به فعالین حاضر در این بخش‏ نشان داد که آنچه برای مردم یک محل دارای جذابیت است و پول و زمان خود را صرف آن می‏کنند، می‏تواند توجه مردمانی از سایر نقاط و حتی بسته به مورد از سراسر جهان را به خود جلب نماید. برگزاری یک واقعه گردشگری در محلی خاص، وجهه و اعتباری به محل می بخشد که آن را در سطح مخاطبان واقعه؛ ملی یا منطقه ای مطرح می سازد. سرمایه گذاری های محلی و طرح واقعه در مقیاس گسترده سبب می شود که سرمایه های فرامنطقه ای به مقصد گردشگری رویداد سرازیر شود و این به معنای رونق اقتصادی بیشتر برای مقصد گردشگری است. یکی از ویژگی‏های مهم صنعت گردشگری آن است که‏ محصولات این صنعت اغلب مورد استفاده مشترک از سوی مردم محلی و گردشگران‏ است. سرمایه‏گذاری در محل به منظور جذب گردشگران بیشتر خود به عاملی برای‏ تأمین بهتر نیازهای مردم محلی مبدل شده و بر ارتقای سطح زندگی آنها چه به طور مستقیم (کسب درآمد بابت حضور در فرایند شکل‏گیری واقعه) و غیر مستقیم‏ (امکانات مهیا شده) تأثیر می‏گذارد. بنابراین، بهره برداری از امکانات عمومی در صنعت گردشگری یک عامل بسیار مهم است. بر گزاری “رویداهای بین المللی” در محلی خاص، وجهه و اعتباری مساعد به محل می بخشد و کارکردی موثر در شناخته شدن هرچه بیشتر جاذبه های گردشگری در مقصد برگزارکننده دارد. علاوه بر این برگزاری این رویدادها باعث بهبود چشمگیر امکانات شهری و رفاهی، توسعه زیر ساخت ها، بهبود قدرت اقتصادی، ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش سطح سرمایه گذاری داخلی و خارجی برای میزبان را در پی دارد.
شهرهای بزرگ با تفکر مدیریت جهانی، سعی دارند تسلط خود را علاوه بر سطح محلی و منطقه ای از مرزهای ملی گذرانده و در مناسبات و ارتباطات جهانی مؤثر باشند. برخی از فرصت هایی که برای کسب آن رقابت جدی صورت میگیرد ،عبارتند از میزبانی بازی های المپیک، بازی های جام جهانی، نمایشگاه های اقتصادی و فرهنگی، برگزاری نشست ها و همایش¬های علمی، جشنواره های هنری، همایش های سیاسی. امروزه مدیران کلان شهرهای کشور مانند تبریز، مشهد، شیراز، کرمانشاه و… با توجه به پتانسیل های موجود، در جهت کسب امتیازات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، گردشگری، با هم در حال رقابت هستند. وجود میزبانی مسابقات ورزشی داخلی و خارجی، برپایی نمایشگاه های اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و هنری، برگزاری نشست ها و همایش های علمی، سیاسی، جشنواره های دینی و هنری، مدیران شهری را برای کسب فرصت ها در جهت توسعه پایدار گردشگری شهری تشویق می نماید. رویدادها به خودی خود از تنوع زیادی برخوردارند که این موضوع، در گردشگری یک ویژگی منحصر به فرد است. این رویدادها از یادمان های تاریخی تا آیین های باستانی و مذهبی را شامل می شوند، مراسم فرهنگی- مذهبی که ریشه در باورها و اعتقادات مردم یک جامعه دارد، ازنمونه جریاناتی هستند که ایجاد جاذبه می کنند. بسیاری از کشورها اینگونه مراسم را به عنوان یک رخداد زنده نگه می دارند و از طریق برپایی فستیوال ها و کارناوال ها به آن رونق داده به طوریکه، جذابیت آن بیشتر نمود پیدا می کند.

به عنوان نمونه، ماه رمضان و محرم از رویدادهای مذهبی است که به نظر می رسد، در این ایام گردشگران رغبتی برای سفر نداشته باشند، اما دبی از ماه رمضان برای جذب گردشگر به شیوه ای هوشمندانه استفاده کرده و به فکر جذب گردشگران است. بنابراین، مدیران کلانشهرهای کشور سعی می کنند زمینه های گردشگری رویدادها همچون مکان ها، سالن ها و فعالیت های گردشگری شهری چون تئاتر، کنسرت های ملی و محلی، سینما، گنجینه های فرهنگی، برپایی فستیوال ها و … را برای گردشگران شهری فراهم آورند. علاوه براین، میزبانی رویدادهای ورزشی، همچون مسابقات المپیک ،المپیادهای کشورهای اسلامی، جام ملت های آسیا، مسابقات منطقه ای، را در کلا نشهرها گسترش دهند. علاوه برآن، یکسری از خدمات تفریحی در کلانشهرها همچون مدرن کردن باشگاه های ورزشی، ایجاد پیست های اسکی تابستانه و زمستانه، ایجاد تله کابین، ایجاد بوستان ها و فضاهای سبز، ایجاد نمادهای مهم اجتماعی و فرهنگی هر شهر و… در قالب استراتژی های کاربردی جهت جذب گردشگری رویدادها را فراهم آورند. تعریف دقیق از رویدادهای ویژه، کار مشکلی است، به طوری که از برنامه های روستایی که به طور سالیانه انجام می شود تا مسابقات المپیک، قابل تعریف و بررسی است. اغلب رویدادها بخشی از نمایش است که به عنوان یک کشش و انگیزه برای بازدیدکنندگان عمل می کنند و بدین لحاظ قابل بررسی است. رویدادها ممکن است از یک روز تا چند روز یا چندین هفته یا چندین ماه در سال یا بیشتر به طول انجامند. هر رویداد ممکن است دارای تاریخ طولانی باشد، اما هر بار برای بازدیدکننده نو و جدید به نظر می رسد. به عبارت دیگر، رویداد گردشگری واقعه ای است که به طور معمول بر خلاف زندگی متعارف و جاری جامعه میزبان شکل می گیرد. رویدادها در یک دوره مشخص زمانی اتفاق می افتند و هدف از آنها برگزاری مراسم و آیین ها و جشن ها، فعالیت های گسترده اجتماعی، مسابقات ورزشی، برگزاری نمایشگاه ها و غیره است. امروزه کشورها از برگزاری جشنواره های مختلف، میزبانی رویدادهای ورزشی، برپایی نمایشگا ههای تجاری و صنعتی و به راه انداختن فستیوال ها و کارناوال های خیابانی، هدف دیگری را علاوه بر تمام اهداف دنبال می کنند و آن جذب گردشگر و ورود ارز به کشورشان است. رویدادها به عنوان یک ظرفیت گردشگری در برگزاری تورهای تخصصی یک شهر یا منطقه نقش ویژه ای دارند و باعث تحولات اقتصادی و ورود ارز به کشورها و شهرهای میزبان می شوند.
حال، با توجه به اثرات مهمی که گردشگری رویدادها می تواند داشته باشد و با توجه به پتانسیل های فراوان در جذب گردشگری رویدادها در تمام نقاط کشور و وجود آیین ها و مراسمات ویژه فرهنگی، مذهبی، باستانی همچون ماه رمضان، ماه محرم و صفر، جشن نوروز باستان، جشن مهرگان، نمایشگاه های مذهبی و فرهنگی، برگزاری همایش های علمی و صدها پتانسیل دیگر که درکلان شهرها، استانها، و حتی مناطق دور افتاده کشور وجود دارد، انتخاب شهر تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018 یک رویداد مهم در تاریخ شهر تبریز محسوب می شود که می تواند عامل مهمی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی باشد.
مزایای انتخاب شهر تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای جهان اسلام، تنها سود اقتصادی نیست بلکه این رویداد باعث می شود که تبریز به روابط تجاری و بین المللی خود در عرصه ملی و بین المللی رونق دهد. افزایش گردشگر، کمک به توسعه صنعت گردشگری و در پی آن افزایش درآمد، از جمله نتایج آن محسوب می شود. انتخاب شهر تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای جهان اسلام در سال 2018 باعث تبلیغات گسترده ای برای شهر تبریز و داشته های گردشگری آن خواهد شد که همین امر منتج به افزایش میزان سرمایه گذاری در این شهر می شود. این رویداد می تواند فرصتی برای توسعه و بهبود زیر ساخت های گردشگری شهر تبریز را در پی داشته باشد.
این مهم وقتی اتفاق خواهد افتاد که مسئولان و دست اندرکاران برگزاری برای سال 2018 و گردشگران برنامه ریزی مدون و دقیقی را تنظیم کرده و در صورت جلب رضایت، آنها سفیران خوبی برای تبلیغ شهر تبریز برای هم میهنان خود خواهند بود و این باعث خواهد شد که سایر افراد کشورها نیز به شهر تبریز در مدت زمان دیگر سفر کنند.
یکی از پتانسیل های جذب گردشگر در کلان شهر تبریز، وجود رویدادهای متنوع فرهنگی، تاریخی و مذهبی است. اما آنگونه که باید و شاید، از هیچکدام از این فرصتها برای جذب گردشگر به نحو احسن استفاده نشده است. حال برای توسعه گردشگری رویدادها و همچنین میزبانی شایسته تبریز و با توجه به پتانسیل آن به ارائه پیشنهاداتی در این زمینه می پردازیم:
– ایجاد زیرساخت های گردشگری در شهر تبریز همچون اماکن اقامتی، حمل و نقل، اماکن تغذیه، سالن ها، سامانه های اطلاع رسانی و …
– نوسازی، بهسازی، بازسازی و مرمت میراث شهری و فرهنگی
– تعیین نقش نهادها و سازمان های مختلف جهت میزبانی درخور و مناسب رویداد
– تقویت حیات اجتماعی شهر تبریز جهت میزبانی رویدادهای مهم
– توجه ویژه به توسعه عمران شهری همراه با مشارکت بخش خصوصی و دولتی و ارائه تسهیلات ارزانقیمت
– تبلیغات و بازاریابی جهت افزایش عرضه و بالا بردن تقاضا
– ارزیابی مصرف کنندگان در کشورهای هدف همچون کشورهای اسلامی و همسایه
– بهره گیری ار تکنولوژی های جدید همچونICT در فراهم کردن سرویسهای رزرو و …. جهت تسریع در خدمات رسانی و برگزاری رویداد
– آموزش نیروی انسانی مرتبط با گردشگری جهت بالابردن کیفیت خدمات در زمان برگزاری رویداد
– ساماندهی اماکن خرید، بازارها و بازارچه های مهم، بویژه بازار بزرگ تبریز، جهت توسعه اقتصادی شهر
– ساماندهی و تجهیز اماکن تفریحی سالم و سرگرم کننده در سطح شهر
– ثبت رویدادهای مهم آذربایجان، معرفی و تبلیغ آنها در سطح بین المللی
– منسجم کردن مدیریت شهری جهت میزبانی هر چه شکوهمند رویداد تاریخی
– توجه ویژه به موقعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی کلا نشهر تبریز جهت میزبانی در سطح فرامنطقه¬ای
– استفاده از رویدادها و آیین های مهم کشور جهت توسعه گردشگری همچون رویدادهای محرم، رمضان، جنگ، جشن نوروز، جشنواره ها و تاریخ های مهم دیگر
– توسعه فضاهای مدرن و تلفیق فضاهای سنتی و مدرن شهر در کنار هم، جهت جذب گردشگر
– تربیت نیروهای متخصص و آموزش دیده جهت بهره گیری از فناوری ICT در گردشگری رویدادها
– توجه ویژه مسئولان و مدیران شهری به تأثیرات اقتصادی گردشگری رویدادها همچون ایجاد فرصتهای شغلی، ورود ارز و غیره به شهر تبریز
– ایجاد بازارهای جهانی از طریق برپایی نمایشگاه های تجاری و اقتصادی در شهر تبریز
– ایجاد سفرهای ارزان قیمت و کوتاه مدت در سطح شهر تبریز و شهر ها و روستاهای اطراف برای تنوع بخشی به برنامه ها
– توجه به تنوع اقلیمی شهر تبریز جهت میزبانی اردوهای ورزشی، مسابقات ورزشی در سال 2018