بیانیه لوزان از منظری دیگر

سیزده فروردین سال جاری وزرای خارجه ایران و شش قدرت جهانی درپایان مصافی نفس گیر، مقابل دوربین های تلوزیونی حاضر شدند تا با انتشاربیانیه ای رسانه ای، رسیدن به تفاهم فی ما بین را به گوش جهانیان برسانند و بدین گونه بود که سیزده بدر سال 1394متفاوت تر از همیشه دراذهان ایرانیان ثبت گردید. بدون شک تفاهم صورت گرفته و بیانیه منتشر شده درلوزان – صرفنظر از سوابق بسیار منفی غرب- بانگاهی منصفانه به تاریخچه طولانی وفراز وفرودهای مناقشه هسته ای ایران و واقعیات نامطلوب جهان امروز، دستاوردی قابل توجه درحوزه دیپلماسی کشور به شمار می رود. اثرقابل لمس این بیانیه افزایش امید اکثریت مردم وفعالان اقتصادی کشوربه شکوفایی در حوزه های اقتصادی ایران عزیز درآینده نزدیک بوده است. امیدی که درصورت رفع محدودیت های اقتصادی ناشی از تحریم های ظالمانه بین المللی درکنار انجام پاره ای ازاصلاحات ساختاری وحاکمیت مدیریت کلان کارآمد، معقول و منطقی به نظر می رسد. اماچه عواملی باعث گردیده که این پیشرفت حاصل گردد. به نظر نگارنده علاوه برعزم جدی دولت یازدهم برای حل مناقشه موجود و عوامل متعدد برون زایی همچون تحولات منطقه ای وبین المللی، پیشرفت های عمده درعلوم هسته ای، تجارب مذاکرات پیشین و،… عوامل درون زای کلیدی دیگری همزمان با یکدیگر در دستیابی به این تفاهم نقشی قابل توجه ایفاء نموده اند که درصورت تسری کامل به سایر حوزه های مدیریتی کشور مسیر توسعه کشور را بیش از پیش هموار خواهند ساخت. علم باوری وشایسته سالاری درحوزه کاری علوم انسانی یکی از این عوامل به شمار می رودکه دراین یادداشت به اختصار اشاره می گردد.
متاسفانه علیرغم تاسیس دانشکده های متعدد علوم انسانی دردانشگاه های کشور و تربیت فارغ التحصیلان بسیار در رشته های مرتبط ، این علوم هنوزهم نقش قابل توجهی دراداره کشور وحل و فصل موضوعات کلان آن ندارند. انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشوربه عنوان یک نهاد تخصصی دراین حوزه وافزایش چشمگیر بی توجهی به نظرات دانشمندان وکارشناسان اقتصاددردولت دهم به عنوان دواقدام افراطی، تنها بخشی از نشانه هایی است که صحت این مدعا را اثبات می نماید. این واقعیت درتوسعه برنامه هسته ای ایران نیزهرچند بسیار خفیف تر ولیکن به گونه ای دیگر بروز یافته است. به عبارت دیگر درهمان سطحی که درتوسعه نیروگاه هسته ای و یا تاسیس و توسعه سایت های هسته ای نطنز، فردو و نیروگاه آب سنگین اراک به علوم فیزیک ومهندسی ونیروهای متخصص و دانشمندان هسته ای مجاهد درسازمان انرژی اتمی ودانشگاه های کشوراعتمادکامل گردیده بود، می بایست به علوم بومی شده انسانی و صاحب نظران متعهد آن درنهادهای تخصصی و دانشگاه های کشور نیز درپیش بینی و رفع چالش های موجود درروابط بین الملل، اقتصاد و… اعتماد می گردید. استفاده کامل از ظرفیت دانشمندان ودانش آموختگان مجرب این دسته از علوم و نهاد تخصصی وزارت امور خارجه درمدیریت اتفاقات وبه کارگیری نگاه اقتصادی که رفتارهای سیاستمداران را با تحلیل هزینه فایده درآمیزدوبه پیش بینی به موقع آثار مناقشه و اتخاذتدابیری مناسب منجر شود، می توانست بر حلاوت و شیرینی پیشرفت های هسته ای امروز بیافزاید. کاری که حسن روحانی با انتخاب مشاورین وهمکارانی صاحب نظر درعلوم انسانی تا اندازه ای مورد توجه قرارداده است.محمد جواد ظریف که تحصیلات خودرا درمقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دررشته روابط بین الملل ودکتری خودرادررشته مطالعات بین المللی در دودانشگاه ممتاز سان فرانسیسکو و دنور با موفقیت گذرانده، کار دروزارت امورخارجه را بدون هرگونه رانت سیاسی و ارتباط نامتعارف آغاز نموده است. وی که به اذعان خود عضو هیچ یک از احزاب سیاسی ایران نیست، مدارج ترقی را نیز به شهادت پرونده پرسنلی اش با تلاش شخصی وتوان کارشناسی خویش به صورت گام به گام پیموده است. صادق خرازی دیپلمات عالی رتبه پیشین کشورمان با ذکراینکه «او یکی از دیندارترین دوستانی است که در زندگی داشتهام» ، شایستگی های وزیر فعلی امور خارجه کشورمان را چنین تشریح می نماید.
«… اگر جواد ظریف را بخواهیم از لحاظ کیفیت کاری ارزیابی کنیم خوب است مصاحبه ای با آقای دکوئیار، پتروس غالی و کوفیعنان داشته باشیم. با آقای احسان اوغلو دبیرکل فعلی کنفرانس اسلامی به گفتوگو بنشینیم تا نسبت به برادرم جواد آگاهی و آشنایی بیشتری پیدا کنیم. شبی در میهمانی شام آقای احسان اوغلو که به افتخار رئیسجمهور وقت در سوئیس برگزار شده بود، با اوغلو کنار هم نشسته بودیم و از اینکه جواد در وزارت خارجه مهجور است تأسف خورد، دبیرکل کنفرانس اسلامی به من گفت دکتر ظریف برای دبیرکلی سازمان کنفرانس اسلامی از من بهتر و شایستهتر است… اگر جواد ظریف اهل و تبعه یک کشور دیگر بود روزگاری شانس داشت که دبیرکل سازمان ملل متحد شود. این ادعا نیست بلکه واقعیت عینی است. ظریف مدیر برجسته، کارشناس قدرتمند و بافکر، انسانی با اخلاق و پرفضیلت است».
آنچه در بیان صادق خرازی مستتر است، هم تصدیق شایستگی های ظریف و هم اقرار به این واقعیت تلخ است که شناسایی نیروهای مستعد وشایسته گزینی در اولویت نظام اداری ایران قرار ندارد! وخارجی ها بیش ازما قدر کاردانان و متخصصین ایرانی رامی دانند. اعطاء سالانه میلیون ها دلار بورسیه تحصیلی به بسیاری ازدانشجویان مهاجر ایرانی که در داخل کشور شانسی حداقلی برای توسعه خود نمی یابند نیز جزنشان دهنده این موضوع نمی باشد.
نگاهی به سوابق اکثر اعضای تیم مذاکرات هسته ای نشان می دهد که شایسته گزینی و انتخاب خیرالموجودین وزارت امورخارجه از نگاه دولت یازدهم چندان مغفول نبوده است که ان شاءالله درصورت تسری وتداوم درکلیه حوزه ها نتایج مثبت آن را درآینده کشور خواهیم دید.