در آلودگی هوای شهر تبریز بیشترین عامل خودرو ها هستند

کارایی :لطفاً در رابطه با پسماندها وطیف‌های مختلف آنها،خصوصاً پسماندهای صنعتی توضیحاتی بفرمایید.
رحیم اوغلی: چون آذربایجان شرقی،یک استان صنعتی است و تنوع صنعتی بالایی در آن وجود دارد، بالطبع پسماندهای صنعتی متنوعی هم در این استان تولید می شود که بعضی از این پسماندها، پسماندهای ویژه و خطرناک هستند.تمامی واحدهای ما از کوچک تا بزرگ، به لحاظ تولید آلاینده ها، پسماندهای متنوعی تولید می‌کنند که طبق قانون، پسماندهایی را که این واحدها تولید می‌کنند،به بخش‌های متنوعی تقسیم می کنند. یک قسمت پسماندهای عادی آنهاست که مربوط به مصارف عادی است و مدیریت آن هم همانند پسماندهای عادی می باشد. یک قسمت پسماندهای صنعتی است که خاصیت ویژه ای ندارند؛ مثل ضایعات چوب، فلز، شیشه، کارتن و بسته بندی. و یک قسمت هم پسماندهای ویژه هستند که از خطراتی همانند بحث های سمی بودن، اسیدی بودن، بازی بودن و یا بحث بیماری زا بودن مثل پسماندهای عفونی پزشکی و یا خاصیت اشتعال زایی و انفجاری بودن مثل پسماندهای خاص در پالایشگاه و پتروشیمی که اگر دارای این خاصیت‌ها باشند به آنها پسماندهای ویژه می گوییم. همان‌طور که گفتم پسماندهای عادی روال خود را طی می کنند. پسماندهای صنعتی هم با توجه به اینکه اکثر قابل توجه آنها‎ قابل بازیافت هستند و از طریق شرکت‌های بازیافت کننده و یا خودشان این پسماندها را بازیافت می کنند، مثلاً براده آهن را به شرکت های ذوب که در استان داریم می فرستند و به شمش و فولاد تبدیل می کنند؛ ولی پسماندهای ویژه ما روش خاص خود را طی می‌کند. تمامی واحدهای صنعتی استان که پسماند ویژه تولید می کنند، شناسایی شده اند و بعد از شناسایی، مشخص شده است که چه پسماندهای ویژه ای دارند و روش مدیریت به چه صورت است و آن روش مدیریتی را اجرا می‌کنند. لازمه برخی از این‌ها این است که نگهداری بشوند و به محل دفن بروند. برخی لازم است که سوزانده بشوند که از طریق زباله سوزها، امکان پذیر است. برخی از این پسماندها، باید طی فرایندهای شیمیایی خنثی شود و تمامی واحدهایی که تولید کننده این نوع از پسماندها هستند، مجاب شدند که این‌ موارد را رعایت کنند. پسماندهایی داریم مثل سموم تاریخ مصرف گذشته، مثل داروها و مثل برخی پسماندهای شیمیایی خاص که متولیان مربوطه، مجاب شدند از طریق شرکت‌های امحاء کننده پسماند این‌ها را از بین ببرند.به طور مثال واحدهای داروسازی که در استان هستند، پسماندهای دارویی خود را در زباله سوزهاشان با روشی که برابر با استانداردها مشخص شده است، امحاء می کنند و می‌سوزانند و یا داروها را به واحدهای امحاء کننده پسماند که در استان قزوین است می فرستیم. بعضی مواقع یک سری پسماندهای ویژه ای است که ما از واحدهای دیگر در راستای امحای آنها کمک می گیریم و نمی گذاریم در طبیعت رها شوند. مثلاً با توجه به حرارتی که در کوره سیمان وجود دارد و خیلی حرارت بالایی است و توصیه هم شده است که پسماندها در حرارت بالا و مشخص سوزانده بشوند، از امکانات شرکت سیمان صوفیان استفاده می‌کنیم. مثلاً لجن‌های تصفیه خانه‌ها از این دست هستند و اگر در نهایت چیزی باشد که نتوانیم مدیریتش کنیم، یا به صورت ایمن نگه می داریم تا محلی که برای امحای مناسب باشد نهایی و اجرایی شود و یا می فرستیم به استآنهای دیگری که این فرایند در آنجا اتفاق بیفتد.
کارایی : این فرایندی که شما به این خوبی توضیح دادید، آیا از لحاظ کیفی همین طور خوب اجرا می‌شود؟
رحیم اوغلی:واحدهایی را که ما شناسایی کرده ایم و برایمان مهم بوده‌ و پسماندهایشان خطرناک و ویژه بوده اند، دقیقاً با همین کیفیتی که توضیح دادم نظارت می کنیم و نتیجه قابل قبولی هم می‎گیریم.
کارایی : در جریان پرونده ویژه ای که در خصوص شهرک های صنعتی در شماره پیشین “کارایی” داشتیم، انتقادی نسبت به سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر اصرار در خصوص ایجاد فضای سبز و کاشت درخت در محوطه شهرک‌ها مطرح بود.شهرک هایی که زمین های آنها دارای کیفیت مناسب برای کاشت و زراعت نیستند و اتفاقاٌ این موضوع یکی از دلایل انتخاب آن زمین‌ها برای ساخت شهرک صنعتی بوده است.نظر جنابعالی در این خصوص چیست؟
رحیم اوغلی: این چنین نیست. ما یک اشکالی داریم که باید رفع شود. بر اساس قانون، داشتن فضای سبز برای واحدهای صنعتی الزامی است و هیچ شکی در آن نداریم و باید 10 درصد از عرصه واحد صنعتی، به فضای سبز اختصاص یابد.

کارایی : انتقاد آنها به این دلیل است که عنوان می کنند زمین های این شهرکها دارای کیفیت مناسب برای کاشت نیست!!
رحیم اوغلی: ما بحث ارزیابی زیست محیطی را برای خیلی واحدهای زیست محیطی بزرگ از جمله شهرک‌های صنعتی مطرح کرده ایم. یعنی وقتی شما تصمیم می گیرید که امروز یک شهرک صنعتی بزنید، برای محلی که مشخص کردید، باید گزارش ارزیابی زیست محیطی بگیرید. به این صورت که بگویید من این محل را انتخاب می‌کنم با این مشخصات و این محل ارزش این را دارد که من به شهرک صنعتی تبدیل کنم. شما می توانید خاک آنجا را تغییر بدهید. اشکال اینجاست که دید ما یک دید محدود و بسته است. قرار است فضای سبز ایجاد کنیم و جا نداریم؟ اشکال ندارد… می توانید روی سقف این کار را انجام دهید و یا روی دیوار این کار را اجرا کنید. این هم ممکن است و هیج فرقی ندارد. فقط در دیدگاه ها تفاوت می‌کند. بر اساس ماده 19، قطبها و شهرک‌های صنعتی، نیروگاه‌ها، واحدهای تولیدی مکلّف هستند حداقل 10درصد از فضای شهرک‌ها یا مجموع فضای تخصیص داده شده جهت احداث واحدهای تولیدی و خدماتی را به ایجاد فضای سبز مشجّر و کشت درختان مناسب منطقه اختصاص دهند. در همان شهرک‌ها می توان درختی را کاشت که با خاک آنجا مناسبت باشد، مثل پسته و یا سنجد که جواب داده است و جواب هم می‌دهد. در این خصوص الزامی قانونی وجود دارد و وزارتخانه های صنعتی موظّف بر نظارت بر حُسن اجرای این ماده می‌باشند. چون صنعت و معدن این کار را انجام نمی دهد، ما این کار را انجام می‌دهیم. این ماده 19 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا بود که ذکر کردم.
کارایی : لطفا در رابطه با آلودگی های هوایی که این صنایع ایجاد می کنند و روزهایی که در سال قبل هوای سالم و یا پاک نداشتیم و یکی از دلایل آن، وجود کارخانجات صنعتی بود، توضیحاتی عنوان فرمایید.
رحیم اوغلی: اول باید ببینیم سهم آلودگی هوای ما در شهر به چه صورت است. 72 درصد آلاینده های شهر تبریز در هوا از منابع متحرک است، یعنی خودروها. چیزی کمتر از 30 درصد مربوط به واحدهای صنعتی است. ما در سال 1394 مجموعاً با احتساب ریزگردهایی که داشتیم و فرا منطقه‌ای بودند و کاری نمی توانستیم بکنیم 46 روز هوای ناسالم داشتیم. 84 روز هم هوای پاک و 235 روز هوای سالم داشتیم.

کارایی :حتی این تعداد روز برای هوای ناسالم هم کم نیست.
رحیم اوغلی: اقداماتی که انجام شده است شامل توزیع بنزین یورو چهار بود که در سطح شهر تبریز توزیع شد.البته این امر جزو مصوبات هیات دولت بود که نتیجه تاثیرگذاری داشت. بحث قطع سوخت مازوت نیروگاه تبریز هم بود که خیلی در وضعیت هوای تبریز تاثیرگذار بود. این دو عامل باعث شد که آلودگی هوای ما کاهش پیدا کند. حداقل شاید در تعداد روزهای هوای ناسالم به لحاظ کمیتی کاهش نداشتیم ولی به لحاظ کیفیتی این کاهش را داشتیم و به استاندارد نزدیک تر شده ایم. در نتیجه در بحث هوای شهر تبریز خودرو ها بیشتر دخیل هستند. واحد های صنعتی شهر نزدیک به 95درصد گازسوز هستند و شاید فقط 5 درصد باشند که از مازوت استفاده می کنند.
کارایی : و در حوزه آلاینده های متحرک چه اقداماتی می توان انجام داد؟!
رحیم اوغلی: یکی بحث معاینه فنی است که یک خلاء قانونی در این زمینه وجود دارد. قانون را سفت و سخت نمی‌گیرند. بحث گسترش وسائل حمل و نقل شهری و بحث مترو و یا اتوبوس های برقی و یا اتوبوس هایی که با سوخت پاک کار کنند نیز باید جدی گرفته شود.
کارایی : تحقق این مسائلی که عنوان می‌کنید، حداقل در آینده نزدیک امکان ندارد. با این توصیف ارزیابی شما از وضعیت محیط زیست در آینده نزدیک چیست؟
رحیم اوغلی: اکنون با زمان سابق خیلی تفاوت وجود دارد و خیلی موارد اجرایی تری بحث شده که دارد پیگیری می‌شود. موارد اجرایی که ذهنی و تخیلی نیستند. به نظر من فرق محسوسی ایجاد شده است کرده و باید خوشبین و امیدوار باشیم در غیر این صورت باید همه چیز را رها کنیم.