در این تحلیل سعی می شود بر اساس گزارش های مختلف داخلی و خارجی و نیز پیش بینی موسسات و سازمان های معتبر،علل کاهش شدید قیمت نفت و افق پیش رو بررسی شده و سپس با استفاده از نتایج بخش اول،در بخش دوم وضعیت مالی دولت و متغییرهای کلان اقتصادی تا حد امکان تشریح گردد.

علل کاهش قیمت نفت :

1. افزایش تولید نفت خام عمدتا از ناحیه نفت شیل :

نفت شیل که در واقع نفتی است که در میان سنگ های رسوبی دانه ریز وجود داره و با تکنولوژی خاصی قابل برداشت هستش و بیشترین منابع نفت شیل جهان در ایالت کلرادو آمریکا وجود داره که بالغ بر 3.3 تریلیون تن تخمین زده شده ،البته بحث نفت شیل و مباحث پیرامون آن حدود 100 سال در آمریکا مطرح بوده و بحث جدیدی نیست اما پیشرفت تکنولوژی و بالا بودن قیمت نفت باعث شد که به مرور سرمایه گذاری برای استفاده از این منابع نفت نامتعارف بیشتر بشه
بطوریکه تولید نفت آمریکا از سال 2008 تا 2014 از 5 میلیون بشکه به حدود 9 میلیون بشکه رسید

نتیجه طبیعی افزایش تولید نفت در آمریکا این است که واردات نفت آمریکا به شدت کاهش پیدا میکند و از حدود 10 میلیون بشکه در روز در سال 2008 به حدود 7 میلیون بشکه در سال 2014 میرسد
البته در همین مدت یعنی سالهای 2008 تا 2014 اتفاقاتی افتاد که منجر به کاهش تولید برخی از کشورها از جمله ایران و لیبی و سودان شد ولی افزایش تولید آمریکا کاملا این کاهش رو می پوشاند حتی بیشتر
در همین مدت کشور عراق هم بشدت بر تولیدات خودش اضافه کرد به طوریکه از تولید کمتر از 2 میلیون بشکه در سال 2008 به بالای 2.5 میلیون بشکه در سال 2014 رسیده پس تولید نفت در این مدت رشد داشت.

2. در کل واردات نفت خام در دنیا به دلیل کاهش رشد اقتصادی حوزه یورو و چین و نیز کاهش واردات آمریکا کاهش داشته

همونطور که از آمارهای بالا مشخص هست افزایش تولید نفت در دنیا که بیشتر از ناحیه نفت شیل آمریکا بود و کاهش واردات نفت در دنیا منجر به کاهش شدید قیمت نفت شد بطوریکه قیمت نفت از میانگین حدود 100 دلاری برای ایران به کف کمتر از 30 دلاری رسید و الان حول قیمتهای 40 تا 50 دلار نوسان میکنه

اینکه چه اتفاقی افتاده مهمه ولی مهمتر از اون برای فعالان بازار این است که بدانند در ماه های پیش رو و حتی یکی دو سال آینده پیش بینی موسسات معتبر بر چه قیمت هایی دلالت داره

همونطور که مشاهده می شود بیشتر پیش بینی ها بر نفت حدود 45 دلاری برای سال جاری(میلادی) و رشد حدود 30 درصدی و رسیدن قیمت به حدود 60 دلاری در خوشبینانه ترین حالت دلالت دارد
البته این را هم باید گفت که بهای تمام شده نفت شیل حدود 60 دلار و حتی کمتر هست برای هر بشکه ،این یعنی قیمت 60 دلاری برای نفت مثل یک مقاومت قوی عمل خواهد کرد.
بر اساس برنامه ششم توسعه اقتصاد ایران باید به طور میانگین هشت درصد رشد اقتصادی داشته باشد برخی کارشناسان معتقدند ساختار اقتصاد کشور برای ایجاد رشد پایدار با نرخ های بالا نیاز به تغییراتی جدی دارد.
برخی پیش بینی ها حاکی از آن است که اقتصاد ایران در سال آینده با توجه به رفع تحریم ها، ورود برخی سرمایه های خارجی و افزایش تولید نفت با رشدی پنج درصد مواجه خواهد شد که این رشد پایدار نخواهد بود در سال 96 به شدت افت کرده و به سطح دو درصد می رسد.
برآوردهای صورت گرفته از سوی برخی کارشناسان اقتصادی حاکی از آن است که ساختار کنونی اقتصاد ایران در حال حاضر ظرفیت ایجاد رشدهای بالا و پایدار را ندارد و تا زمانی که مجموعه حکومتی بر سر راه حل برخی مسائل اقتصادی هماهنگ عمل نکنند، رشد اقتصادی بیشتر از سه درصد تا پایان برنامه ششم توسعه افزایش نخواهد یافت.
در این میان کاهش قیمت نفت نیز باعث خواهد شد به سبب کم شدن درآمدهای دولت، خواب پروژه های عمرانی عمیق تر شود و اجازه ندهد تا رونق به برخی از بخش های صنعتی و معدنی کشور بازگردد.
از آنجا که کاهش درآمدهای نفتی کماکان ادامه دارد و پیش بینی ها نیز نشان می دهد قیمت نفت تا چند سال آینده در زیر 50 دلار به ازای هر بشکه جا خوش کند، تاثیر قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشور مورد توجه و تحلیل برخی صاحبنظران و اقتصاددانان قرار گرفته است.
برخی از کارشناسان معتقدند که چون اقتصاد ایران در ردیف اقتصادهای نفتی طبقه بندی می شود، اولاً سهم بخش نفت در چنین اقتصادی قابل توجه بوده و ثانیاً درآمدهای حاصل از صادرات نفت نقش مهمی در تامین مالی بودجه دولت ایفا می کند.
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ضمن تحلیل عملکرد 6 ماهه اول ، برآوردی از میزان رشد اقتصادی کشور در سال جاری (1395) گزارش داد: آمار شش ماهه اول بانک مرکزی نشان از رشد 7/4 درصدی اقتصاد در این دوره نسبت به دوره مشابه سال قبل دارد. مرکز آمار ایران نیز در آستانه انتشار این گزارش، رشد شش ماهه سال 1395 نسبت به دوره مشابه سال 1394 را 6/4 درصد اعلام کرده است.

چنانچه در این گزارش آمده است: عوامل مختلفی بر حصول این میزان رشد موثر بوده که مهم ترین آن رشد قابل توجه تولید و صادرات نفت بوده است که در نتیجه اجرای برجام محقق شد. علاوه بر این ممکن است عواملی نظیر ثبات اقتصاد کلان و کاهش هزینه های مبادله و تسهیل نسبی مبادلات تجاری و بانکی در این زمینه موثر بوده باشد.
نتابج گزارش با در نظر گرفتن جدیدترین آمار و اطلاعات در دسترس تا پایان شش ماهه سال 95 برآورد وزارت جهاد کشاورزی از تولید محصولات کشاورزی، برآورد هزینه های عمرانی و جاری دولت تا انتهای سال 1395، تحولات مورد انتظار از تولید و صادرات نفت تا انتهای سال جاری و برآوردهای شرکت ها و تشکل های مرتبط با صنایع مختلف شامل خودروسازی ، محصولات پتروشیمی و… راجع به میزان تولیدات محصولات- نشان می دهد که رشد ارزش افزوده بخش های کشاورزی در سال 1395 (5/7)، نفت (51/9)، صنعت (1/9)، ساختمان (14/9-) و خدمات (3/7) درصد خواهد بود.
همچنین رشد زیربخش های مهم صنعت شامل خودروسازی (25)، پتروشیمی (8) و سیمان (10-) و زیربخش های خدمات شامل خدمات بازرگانی (1/1) ، خدمات حمل و نقل (2/3) و خدمات عمومی (2/2) پیش بینی می شود.
در نهایت رشد اقتصادی سال 1395 نیز برابر با 7/2 درصد پیش بینی می گردد. نکته حائز اهمیت در مورد رشد 7/2 درصدی برآوردی برای سال 1395 مربوط به نقش پررنگ بخش نفت (ناشی از افزایش صادرات نفت) است؛ چرا که 5/2 درصد از رشد 7/2 درصدی سال 1395 مربوط به بخش نفت بوده و در صورتیکه سهم بخش نفت را در نظر نگیریم (رشد صفر درصدی بخش نفت)، رشد اقتصاد ایران در سال 1395 حدود 2 درصد خواهد بود. (به عبارت دیگر بیش از 72 درصد رشد اقتصادی سال جاری مدیون نفت می باشد)