واگذاری کار مردم به خود مردم شرط تحقق اقتصاد مقاومتی است

کارایی :به عنوان یک فعال بخش خصوصی چه برداشتی از اقتصاد مقاومتی دارید؟
شریف زاده: در اقتصاد مقاومتی یک حرکت خوداتکایی لازم است؛ یعنی اینکه بتوانیم روی پای خود بایستیم و ضمن بالفعل کردن پتانسیل های درون جامعه، در صورت لزوم از امکانات بیرون جامعه هم بهره مند شویم و یک نگاه برونگرا برای تولید و صادرات داشته باشیم. در واقع در اقتصاد مقاومتی از تمام پتانسیل های نیروی کار داخلی و مواد اولیه موجود داخل استفاده و واردات خارجی را به حداقل ممکن می رسانیم . که در بطن این ، تولید، اشتغال بکار، بهره وری، رقابت پذیری بر اساس اقتصاد غیر نفتی و با تکیه به توانمندی‌های داخلی و با نگرش صادراتی و ارز آوری و جذب سرمایه گذاریهای خارجی قرار دارد .

کارایی : برای تحقق یافتن اهداف اقتصاد مقاومتی بخش خصوصی چه تکالیف و نقش هایی به عهده دارد؟
شریف زاده: متاسفانه ما بعد از انقلاب تمام انرژی خود را روی بانک‌ها و کارخانجات دولتی متمرکز کردیم و در حال حاضر حدود 80 درصد اقتصاد ما دولتی است. بدیهی است هر قدر دولت بزرگ و وبال گردنش زیاد باشد، بهره وری و راندمان پایین خواهد آمد و طبیعتاً مدیران دولتی به اندازه مدیران بخش خصوصی انگیزه لازم را برای افزایش بهره وری و ورود منابع مالی به چرخه اقتصادی جامعه نخواهند داشت. در سال های گذشته اصل 44 قانون اساسی مبنی بر واگذاری شرکت ها به بخش خصوصی به درستی اجرا نشد و یا واگذاری ها به شرکت های نیمه دولتی صورت گرفت و یا اینکه دولت برای رد دیون خود این‌ها را واگذار کرد و اهلیت واگذاری ها همواره زیر سئوال بود. در نتیجه شرکت‌های واگذار شده بهره وری و کارایی خود را به تدریج از دست دادند و مشکلات عدیده ای از قبل همین واگذاری‌های نادرست متوجه جامعه شد که در صورت ادامه این روند قطعاً اقتصاد ما به جایی نمی‌رسد. اگر می‌خواهیم اقتصاد مقاومتی به معنای واقعی آن تحقق یابد، باید کار مردم به خود مردم واگذار شود و بخش خصوصی به معنای واقعی آن رونق گیرد و به حرکت پرنشاط خود ادامه دهد. باید بسترهای حرکت بخش خصوصی فراهم شود. نمی‌شود در یک مملکت ارز چند نرخی باشد و ما صحبت از بین بردن رانت و فساد و فعالیت سالم و بی دغدغه بخش خصوصی کنیم. نرخ ارز دوگانه منشا رانت و فساد میباشد .

کارایی : به نظر شما مهمترین چالش‌ها و دغدغه‌هایی که سرمایه گذاران داخلی و خارجی و فعالان بخش خصوصی ما با آن مواجه هستند کدامند؟
شریف زاده: پس از تحقق برجام هیات‌های خارجی زیادی وارد کشور می شوند، ولی حضور این هیئت ها کمتر منجر به سرمایه گذاری و عقد قراردادهای همکاری می شود چرا که همواره برای سرمایه گذاران خارجی نرخ ارز و همچنین بهره های بانکی سرسام آور که فاصله زیادی با نرخ تورم دارد جای سئوال و محل تردید است. از طرف دیگر فضای کسب و کار ما غبارآلود است و یک سری از قوانین دست و پاگیر جلوی تسهیل امور کسب و کار را سد کرده است. مثلا قانون رفع موانع تولید را می نویسیم ولی در عمل نمی توانیم آیین نامه های اجرایی آن را درست وضع و اجرا کنیم؛ قانون بهبود فضای کسب و کار را دو سال است تصویب کرده ایم ولی اجرا نمی شود؛ یا بر اساس بخشنامه صریح بانک مرکزی هرگونه مسدودی هنگام پرداخت تسهیلات خلاف قانون است، ولی عملاً، بعضی از بانک‌ها به این بخشنامه پایبند نیستند و هنگام پرداخت تسهیلات هرکدام به تبع نوع مشتری پنج تا پانزده درصد مبلغ را مسدود می‌کنند که همه اینها در واقع تداعی کننده «تئوری پنجره شکسته» هستند.
کارایی : به «تئوری پنجره شکسته» در اقتصاد اشاره کردید؛ در این مورد بیشتر توضیح دهید.
شریف زاده: تصور کنید از جلوی یک ساختمان شیک و مجهز رد می شوید و می بینید یکی از پنجره هایش شکسته است. طبیعتاً انتظار دارید در عرض یکی دو روز این پنجره تعویض شود ولی مشاهده می‌کنید نه تنها تعویض نشد بلکه یک هفته بعد با یک پنجره شکسته دیگر از ساختمان مواجه می شوید و شاید کم کم به این نتیجه برسید که این ساختمان بی صاحب است. در واقع این پنجره‌های شکسته در تولید و اقتصاد ما هشدارهایی به سرمایه گذاران می‌دهد که گویی فضای کسب و کار در اینجا بی صاحب و ناامن است و در نتیجه آنها نسبت به سرمایه گذاری در زمینه کار و تولید دچار تردید می شوند.

کارایی : نظر شما در ارتباط با تشکیل قرارگاه اقتصاد مقاومتی استان(عاشورا) چیست؟ فکر می کنید چنین قرارگاهی تا چه اندازه در پیش برد اهداف اقتصادی استان می تواند تاثیرگذار باشد؟
شریف زاده: مطرح شدن این نوع ادبیات در مورد اقتصاد مقاومتی اهمیت قضیه را نشان می دهد. حرکت قاطعانه قرارگاه اقتصاد مقاومتی با ترکیب مناسب مدیریتی جزو الزامات است. استان آذربایجان شرقی از لحاظ اقتصادی از سایر استان های کشور متفاوت است چرا که در همسایگی کشورهایی مثل ترکیه، ارمنستان، عراق و … قرار دارد و به عنوان درگاه ورودی کشور به اروپا مطرح است. از این رو سرمایه گذاران خارجی از قدیم روی تبریز به عنوان یک شهر صنعتی و مرکز تجاری حساب باز کرده اند؛ لذا وجود قرارگاه اقتصاد مقاومتی برای تصمیم گیری‍های عاجل و ضرب الاجل، حذف مقررات زائد و دست و پا گیر و تدوین یک سری از قوانین و استانداردهای داخلی برای استان الزامی است.
کارایی : به نظر شما اگر بخواهیم حرکت و رونق اقتصادی در جامعه ایجاد شود چه کار باید کرد؟
شریف زاده: ما بعد از جنگ دوم جهانی با عمیق‌ترین رکود تاریخ ایران مواجه هستیم و باید نهایت سعی خود را بکار ببریم که این رکود را چه در قالب اقتصاد مقاومتی و چه از طریق سایر حرکت های صنعتی و تجاری از بین ببریم؛ چرا که اگر نتوانیم رکود را از بین ببریم چرخه اقتصادی ما نخواهد چرخید و تمام زحمات ما در عرصه های مختلف بی معنی خواهد بود. بر همین اساس در ابتدا باید رکود را از بین ببریم. بنده اعتقاد دارم تورم مانند سرماخوردگی است ولی رکود مثل سرطان اقتصاد را فلج می کند. ما قشر انبوه حقوق بگیر دولتی را داریم و صندوق بازنشستگی ما نزدیک به 12 میلیون نفر عضو دارد که حدود 40 میلیون نفر را تحت پوشش قرار می دهد. از طرف دیگر یارانه هم بار سنگینی است که به دولت تحمیل شده است و در شرایط فعلی با فروش نفت به زحمت می توانیم این امور را اداره کنیم پس تنها راه حرکت اقتصادی جامعه این است که این رکود را از بین ببریم و در آمد کشور از راهی به غیر از فروش نفت تامین شود .
ما علاوه بر اینکه با رکود مواجه هستیم، نظام اداری ما هم دچار فساد سیستماتیک است. این فساد سیستماتیک با رکود دست به دست هم داده و چنان در اقتصاد مملکت ریشه دوانیده است که ما هیچ گونه حرکتی نداریم. مثلا مبلغ چک های برگشتی و سفته در کشور نزدیک به 80 هزار میلیارد تومان است در حالی که بودجه خود دولت در نهایت 40 هزار میلیارد تومان می‌باشد. یعنی دو برابر بودجه سالانه کشور از طریق این خطاها و فسادهای سیستمی در چک‌های برگشتی زمین گیر شده است. به همین جهت لازم است در سیستم یک حرکت و پویایی سریع رخ دهد تا این 80 هزار میلیارد به چرخه اقتصادی برگردد.
کارایی : چطور باید این رکود را از بین ببریم و با فسادهای سیستماتیک در اقتصاد کشور مبارزه کنیم؟
شریف زاده: فرض کنید در اطراف تبریز عده ای از افراد دارای زمین هستند کافی است به زمین داران بگوییم شما مجاز هستید پنج درصد زمین‌هایتان را تبدیل به مسکونی، ویلا و خانه باغ کنید. با این مجوز مردم به جای اینکه در مرکز شهر و بعضا با انجام تخلفاتی اقدام به ساخت و ساز کنند در زمین های اطراف شهر که متعلق به خودشان است دست به ساخت و ساز می‌زنند و کلی از صنایع مرتبط با ساختمان در این عرصه رونق می گیرند. و یا فرض کنید در خانه های مردم حجم قابل توجهی دلار، ریال، سکه و پول های راکد وجود دارد، باید حرکت‌هایی در سیستم ایجاد کنیم که این پول ها از خانه ها خارج شوند و و به چرخه اقتصادی بپیوندند. در مجموع خروج از رکود حرکت‌های مناسب با استراتژی های نو را از طرف دولت و مجلس می‌طلبد. به عنوان مثال در سال 2008 کره جنوبی بالاترین میزان رکود در آسیای شرقی را تجربه کرد. دولت کره برای مواجهه با این مسئله دستور داد از محل صندوق ذخیره ارزی راه های روستای را آسفالت کنند. طبیعتاً برای آسفالت راه نیاز به فعالیت مهندسان ساختمان، سازه، آسفالت و … بود. باید حجم قابل توجهی قیر خریداری می شد؛ تجهیزات و ماشین آلات راهسازی نیز نیاز بود و شمار زیادی از کارگران باید مشغول فعالیت می شدند و وقتی این عده افراد مشغول کار شدند و پولی به جیبشان آمد لاجرم به رستوران ها و مغازه های مختلف جهت خرید مراجعه می کردند و بدین طریق سایر اصناف جامعه هم رنگ رونق را به خود می دیدند. در واقع این اقدام دولت کره باعث شد رکود مفهوم خود را از دست بدهد و چرخه اقتصادی عملاً به حرکت درآید.
کارایی : به عنوان یک فعال اقتصادی بخش خصوصی چه توصیه ای به دولت دارید؟
شریف زاده: توصیه من برای از بین بردن رکود، علاوه بر اصلاحات اساسی نظیر نرخ ارز، سود بانکی، نرخ مالیات برای شرایط رکود، نرخ بیمه، به حرکت درآوردن چرخه اقتصادی و حل معضل بیکاری و ساماندهی حاشیه نشینان است و به هر روش و شگردی که ممکن است باید راهی برای حل این معضلات پیدا کنیم. حدود 128 هزار نفر در سال در رده تحصیلات عالیه به عنوان مهاجر از کشور خارج می شوند و این نه تنها یک لطمه شدیدی اقتصادی برای کشور است بلکه از نظر ژنتیکی نیز در درازمدت ضربه مهلکی برای جامعه وارد می آورد. پیشنهاد می‌کنم یک تیم 10 تا 15 نفره از نخبگان استان تشکیل و به صورت ضرب العجل راهکارهای خروج از رکود و ایجاد اشتغال را بررسی و با پیشنهاداتی نظیر تعرفه های ترجیحی با کشورهای همسایه برای صادرات ، حذف روادید از برخی از کشورهای همسایه، ارزان تر کردن قیمت هتل ها، شناسایی شرایط استفاده بهینه از تسهیلات صندوق توسعه ملی در جهت به حرکت درآمدن چرخه اقتصادی استان و ایجاد رونق کسب و کار مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی در استان را هموارتر کنند.