تدوین الگوی بهینه کیفیت زندگی کارکنان سازمان ورزش و جوانان آذربایجان شرقی

توجه به منابع انسانی پدیده ای است که در دو دهه اخیر توسعه فراوان یافته است . پارادایم ها و چارچوبهای فکری جدید و دگرگونی ها ی عمیقی که در حوزه منابع انسانی پدید آمده ، راه را برای بهره گیری بیشتر از توان و تخصص کارکنان سازمانها هموار کرده است.
سازمان های عصر حاضر با نگاه راهبردی به منابع انسانی آن را بعنوان دارایی هوشمند و ارزشمند در نظر دارند و بیش از پیش به ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت شغلی کارکنان توجه دارند . بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان مستلزم اهتمام مدیریت سازمان به تدوین سیاستهای حمایت گرایانه از منابع انسانی است . بر اساس این دیدگاه، استفاده مطلوب از منابع انسانی متکی به تدوین استراتژیهای منابع انسانی و اقداماتی است که برای صیانت جسم و روح و حفظ کرامت انسانی کارکنان به عمل می آید . ورتر و دیویس کیفیت زندگی کاری مناسب را برخورداری از حقوق و مزایای مکفی و سرپرستی خوب، شرایط کاری خوب، شغل چالش انگیز، جالب و سودمند تعریف کرده اند .گرینبرگ و بارون کیفیت زندگی کاری را یکی از فنون توسعه سازمان می دانند که سعی دارد عوامل سه گانه انگیزش و رضایت، پذیرش مسئولیت و احساس تعهد نسبت به کار را توامان تامین کند.
حیات مجدد بخشیدن به کارکنان، از طریق ارتقای کیفیت زندگی کاری ، کلید موفقیت هر سازمان محسوب می شود. کیفیت زندگی کاری که به عنوان یکی از رویکردهای بهبود عملکرد و از جمله عناصر مهم و کلیدی “فرهنگ تعالی ” به شمار میرود ، رویکردی است که موجب همسویی کارکنان و سازمان میشود. امروزه توجهی که به کیفیت زندگی کاری می شود بازتابی است از اهمیتی که همگان برای آن قائلند . بنابراین تعیین میزان اهمیت هر یک از مولفه های آن برای سازمانها لازم است.
این تحقیق با هدف بررسی سطح کیفیت کاری کارکنان و ارائه مدلی بهینه برای کیفیت کاری آنها انجام شده است. اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی با جامعه و نمونه آماری 67 نفر از کارشناسان و مدیران به عنوان مکان تحقیق در نظر گرفته شد و روش توصیفی-پیمایشی و کاربردی بود. یافته های تحقیق نشان داد که وضعیت کیفیت زندگی از حیث مناسب بودن به صورت غیرمعناداری پایین تر از حالت متوسط میباشد و اهمیت شاخص ها، مولفه ها و ابعاد به صورت معناداری بالاتر از حالت متوسط می باشد.
تحقیق حاضر با توجه به ماهیت آن از نوع تحقیق توصیفی-پیمایشی میباشد. همچنین با توجه به اینکه نتایج حاصل از تحقیق مورد استفاده در اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی قرار میگیرد میتوان آنرا از نوع کاربردی نیز دانست.
جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل مربیان و مدیران شاغل در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی در سال 1394 میباشد که برابر با 70 نفر میباشد. از آنجایی که نمونه‌گیری به صورت تمام شماری میباشد، جامعه آماری برابر با نمونه آماری میباشد و نمونه آماری برابر با 70 نفر تعیین گردید.
بهترین شاخص های کیفیت زندگی کاری در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی به شرح زیر می باشد:
1- پرداخت به موقع حقوق و مزایا 2- میزان رعایت قوانین و مقررات در سازمان از جانب مدیران و کارکنان 3- میزان مهم و تاثیرگذار بودن شغل انجامی 4- میزان پذیرش مسوولیت از سوی مدیران 5- میزان حرکت دهی کارکنان از سوی مدیران برای انجام کارها طبق برنامه و اصول 6- میزان چالش برانگیز بودن شغل 7- میزان ایجاد تعهد در کارکنان از سوی مدیران 8- میزان رضایت از سیاستها و قوانین سازمان (مقبولیت قوانین سازمانی) 9- میزان هویت بخش بودن شغل و 10- میزان برقراری ارتباطات فعال مابین مدیریت و کارکنان
بدترین شاخص های کیفیت زندگی کاری در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی به شرح زیر میباشد:
1-میزان حقوق و مزایای دریافتی در مقایسه با سایر ادارات 2-میزان پاداشهای غیر مادی دریافتی در مقایسه با سایر ادارات 3-میزان پاداشهای غیر مادی دریافتی 4-میزان حقوق و مزایای دریافتی (مناسب بودن حقوق برای گذران زندگی) 5-میزان پاداشهای غیر مادی دریافتی در مقایسه با سایر کارمندان و مدیران اداره 6-فراهم بودن دسترسی به نشریات علمی،نوارهای آموزشی،شرکت در سمینارها و…. 7-میزان برگزاری دوره های آموزشی 8-فراهم بودن امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر 9-میزان مفید بودن و به موقع بودن برگزاری دوره های آموزشی 10-میزان موارد پیش بینی شده در زمینه تعاملات بهتر کارکنان با یکدیگر(وجود اتاق، مراسمات مختلف،اردو و….) و 11-امکان ترفیع شغلی برای همگان

بهترین بعد سطح کیفیت زندگی کاری در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی متعلق به بعد روانشناختی میباشد و بدترین بعد کیفیت زندگی کاری در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی متعلق به بعد مدیریتی میباشد. و ابعاد اجتماعی و ساختاری دارای رتبه های دوم و سوم میباشند.
مولفه های زندگی کاری کارکنان به شرح زیر میباشد:
1-اهمیت و معناداری شغل،2-کار چالشی،3-کیفیت مدیریت و سرپرستی، 4-تنوع وظایف، 5-هویت و استقلال عمل در شغل، 6-سیاستهای سازمانی، 7-زمان کار انعطاف پذیر، 8-تعادل و سازگاری مابین کار و سایر جنبه های زندگی، 9- بازخورد عملکرد
10-امنیت شغلی، 11- مشارکت در تصمیم گیری، 12-انسجام اجتماعی در محیط کار، 13-شرایط کار ایمن و بهداشتی 14- امکان پیشرفت و ترقی شغلی 15- پرورش استعدادها و مهارتها(آموزش و بهسازی) و 16- حقوق و مزایا
پر اهمیت ترین شاخصها برای تعیین کیفیت زندگی کاری در ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجانشرقی به شرح زیر میباشد:
1-میزان امنیت شغلی 2- میزان حقوق و مزایای دریافتی (مناسب بودن حقوق برای گذران زندگی) 3- میزان تعادل مناسب مابین زندگی کاری و زندگی خانوادگی(کار مانع زندگی خانوادگی نباشد) 4- میزان همدلی و حمایت مابین کارکنان اداره 5- میزان ایجاد انگیزه در کارکنان از سوی مدیران 6- میزان مساعد بودن شرایط برای افزایش ارتباطات سالم مابین کارکنان 7- میزان برقراری ارتباطات فعال مابین مدیریت و کارکنان 8- میزان حقوق و مزایای دریافتی در مقایسه با سایر ادارات 9- فراهم بودن امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر و 10- میزان اعتماد مابین کارکنان اداره
کم اهمیت ترین شاخصهای تعیین کیفیت زندگی کاری از دیدگاه کارشناسان و مدیران ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی نبز به شرح زیر میباشد:
1- میزان حقوق و مزایای دریافتی در مقایسه با سایر کارمندان و مدیران اداره 2- میزان پاداشهای غیر مادی دریافتی در مقایسه با سایر کارمندان و مدیران اداره 3- وجود ساعات کاری انعطاف پذیر برای انجام امور شغلی 4- میزان وجود آزادی بیان در مطرح نمودن پیشنهادات و نظرات 5- وجود پیشنهادات رسمی(گزارش رسمی مستند) برای بهبود عملکرد 6- فراهم بودن دسترسی به نشریات علمی،نوارهای آموزشی،شرکت در سمینارها و…. 7- میزان تنوع کارهای انجامی 8- میزان پاداشهای غیر مادی دریافتی در مقایسه با سایر ادارات و 9- میزان رضایت از سیاستها و قوانین سازمان(مقبولیت قوانین سازمانی)
از دیدگاه کارکنان اهمیت ابعاد به ترتیب زیر است:
1- بعد اجتماعی 2- بعد مدیریتی 3- بعد ساختاری و 4- بعد روانشناختی
از دیدگاه کارکنان اهمیت مولفه ها در تعیین سطح کیفیت زندگی به ترتیب زیر است:
1-امنیت شغلی 2-انسجام اجتماعی در محیط کار 3-تعادل و سازگاری مابین کار و سایر جنبه های زندگی 4- امکان پیشرفت و ترقی شغلی 5- مشارکت در تصمیم گیری 6- کیفیت مدیریت و سرپرستی 7- پرورش استعدادها و مهارتها (آموزش و بهسازی) 8- اهمیت و معناداری شغل 9- شرایط کار ایمن و بهداشتی 10- هویت و استقلال عمل در شغل 11- کار چالشی 12- سیاستهای سازمانی13- تنوع وظایف 14- حقوق و مزایا 15- بازخورد 16- زمان کار انعطاف پذیر
با توجه به نتایج حاصل از تحقیق، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود.
با توجه به شکافهای عمده (شکاف و تفاوت مابین اهمیت شاخص و وضعیت فعلی)، دغدغه اصلی کارکنان ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی،مناسب بودن حقوق و مزایا و پایین بودن این حقوق و مزایا در مقایسه با سایر ارگانها و ادارات دولتی میباشد که باعث افت شدید در کیفیت زندگی کاری شده است و توجه به مساله امرار معاش و رفع تبعیض در حقوق و مزایای این اداره در مقایسه با سایر ادارات اولویت اصلی برای مدیران ارشد کشوری میباشد.
مساله دوم در مولفه پرورش استعدادها و مهارتها در بخش آموزش و بهسازی میباشد که برگزاری به موقع و مفید دوره های آموزشی،فراهم نمودن بستر وامکان ادامه تحصیل و همکاری صحیح در این زمینه و استفاده از ابزارهای آموزشی(همچون به روزترین مجلات علمی مرتبط، نوارهای آموزشی و…..) از اولویت لازم جهت بهبود برخوردار میباشد
مساله اصلی سوم، مساله امنیت شغلی میباشد که این مولفه برای کارکنان ورزش و جوانان استان آذربایجانشرقی، پراهمیت ترین موضوع بوده و همپنین دارای شکاف جدی در وضعیت موجود نسبت به اهمیت موضوع میباشد که این امر نیز توجه جدی مسئولین را طلب مینماید
نتایج تحقیق نشان میدهد که بعد اجتماعی کیفیت زندگی کاری که از دو مولفه تعادل بین زندگی کاری و سایر جنبه های زندگی و انسجام اجتماعی در محیط کار میباشد پراهمیت ترین بعد و دومین و سومین مولفه پراهمیت میباشد نتایج تحقیق حاکی از آن است که انسجام اجتماعی در محیط کار که در نتیجه همدلی و علاقه اعتماد و افزایش ارتباطات سالم بین کارکنان بوجود میاید دارای ضعف اساسی میباشد که توجه بدین موضوع جزو اولویتهای اساسی مدیریت میباشد که از راههای افزایش همدلی و صمیمیت و ارتباطات مابین کارکنان،تشکیل تیمهای ورزشی،برگزاری اردوهای دسته جمعی،برگزاری مهمانیهای اداری و کم کردن تعارضات شغلی و فردی کارکنان میباشد که با مدیریت صحیح تعارضات شغلی میتوان هم به عملکرد مناسب دست یافت و هم باعث انسجام اجتماعی بهتر در محیط کار شد.