آسیب های مدیریت شهری ، هیجان زدگی و فضای مچ گیری و انتظار حل یک شبه مشکلات

0 ۴۰۳

محسن هاشمی – عضو شورای شهر تهران

اخیرا در برخی کلان شهرهای کشور، بحث هایی در خصوص تدوین شاخص برای انتخاب شهردار درگرفته است. اما در این خصوص که تدوین شاخص، در عمل تا چه میزان به کارِ برگزیدن شهردار می آید و
تا چه حد به افزایش و ارتقای کارآمدی شهردار، ملاحظاتی وجود دارد. تعیین شاخص برای انتخاب شهردار، بدون داشتن برنامه ای مشخص برای اداره شهر از سوی شورا، نتایج کافی را به همراه نمی آورد. مهم این است که بدانیم اولویت شهر چیست؟ آیا اولویت شهر، احداث سازه های عمرانی نظیر تونل و بزرگراه است؟ یا رفع معضل ترافیک و مشکلات مرتبط با حمل ونقل عمومی یا آلودگی هوا جزو اولویت هاست؟ آیا پرداختن به مسائل فرهنگی و اجتماعی، جزو اولویت های اصلی شهر است یا مسائل مالی و گردشگری؟ زمانی که نتوانیم به این سوالات پاسخ دهیم و اولویت شهر را تعیین کنیم، طبعا نمی توانیم شاخص مناسبی برای انتخاب شهردار تعیین کنیم. دلیل این امر ساده است؛ شهرداری که اولویت خود را ساختن سازه تعیین می کند، با شهرداری که دغدغه ی اصلی وی، مسائل فرهنگی است، متفاوت خواهد بود. البته این مساله به معنای اهمیت ندادن به مسائلی که اولویت اول ندارند، نمی باشد. لازم است همه موضوعات شهر توسط مدیریت شهری دیده شود، اما اولویت به معنای تخصیص بیشتر امکانات و منابع و زمان و انرژی مدیریت شهری به آن موضوع است. از این رو لازم است قبل از انتخاب شهردار و تعیین خصوصیات و شاخص های وی، شوراهای شهر، برای شناخت شهر و حل مسائل آن دارای برنامه مدونی باشد.
اگر این شناخت و برنامه در شورا وجود داشته باشد، می توان به تناسبِ برنامه و اقتضائات آن، شهردار مناسب را انتخاب کرد و از او اجرای برنامه های مدون را مطالبه کرد. در غیراینصورت، چنانچه فردی که گزینه تصدی شهرداری است، خود به شورا برنامه ارائه کند و خود هم آن را اجرا کند و شورا تسلط و معیاری در سنجش درستی برنامه و اجرا نداشته باشد، نمی توان به بهبود شئون شهری امیدوار بود.
اما در خصوص پیچیده ترین و دشوارترین مساله فعلی شهر تهران به نظر می رسد، از نظر شهروندان تهرانی دو معضل ترافیک و آلودگی هوا، آزاردهنده ترین مسائل تهران هستند و حل این دو مساله می بایست در اولویت قرار بگیرد. در این راستا البته راه کارهایی از جمله استفاده از حمل ونقل انبوه عمومی، مطرح می گردد اما شاید یکی از اصولی ترین راه کارهای حل دو معضل اصلی کلان شهر تهران، کاهش استفاده از خوردوهای شخصی یا دیگر وسایل آلاینده هوا و تشدیدکننده ترافیک است.
برای تحقق این مهم، نیاز به سیستم جایگزین حمل ونقل داریم تا افراد از حمل ونقل عمومی برای سفرهای درون شهری استفاده کنند. در شرایط امروز تهران حدود بیست میلیون سفر درون شهری در روز انجام می شود که مطابق با استانداردهای جهانی باید حدود نیمی از آن توسط حمل ونقل عمومی انبوه بر انجام شود و سیستم های مکمل یعنی اتوبوس، مینی بوس، ون و تاکسی این سیستم را تغذیه کنند. در حال حاضر سهم متروی تهران به عنوان سیستم انبوه بر شهری، حدود دو و نیم میلیون سفر در روز می باشد که یک چهارم استاندارد و ظرفیتی است که باید ایجاد شود، بنابراین اگر ما بتوانیم با استفاده از زیرساخت موجود و تکمیل خطوط مترو، ظرفیت متروی تهران را به ده میلیون سفر در روز برسانیم، بخش عمده ای از سفرهایی که توسط خودروهای شخصی و سایر وسایل ایجادکننده آلودگی هوا و ترافیک انجام می شود به کریدورهای مترو که فاقد آلاینده و ترافیک هستند منتقل شده و این دو معضل بزرگ تهران تا حد قابل توجهی کاهش می یابد.
به هر روی اگر شورای پنجم بتواند با حفظ انسجام و ایجاد فرآیندی برنامه محور و نه شخص محور، مسائل شهر را شناسایی کرده و سپس در چارچوبی علمی و اجرایی، معضلات را ساماندهی کند و از ابعاد مشکلات شهر بکاهد دستاوردی مثبت محسوب می شود.
توجه داشته باشیم که دو رویکرد ورود هیجانی به مسائل شهر و انتظار حل یک شبه مشکلات و یا ایجاد فضای مچ گیری و بی ثباتی به مدیریت شهری آسیب می زند و باید فضای کارشناسی توام با آرامش و عقلانیت بر شورا حاکم شود.
همچنین نبایستی فراموش کرد که شوراهای شهر در کلان شهرها با محدودیت های جدی مواجه هستند که یکی از محدودیت ها، مساله منابع مالی اداره شهر است. تاکنون بخش عمده درآمد شهرداری از طریق منابع ناپایدار و تجدیدناپذیری چون واگذاری اراضی یا تراکم تامین می شد و باید این مدل به شیوه تامین درآمد پایدار تغییر کرده و همچنین هزینه اداره شهر نیز کاهش یابد.
محدودیت دوم فربه شدن بدنه شهرداری است که چابکی و تاثیرگذاری آن را کاهش داده است.
محدودیت سوم نیز انتظار افکار عمومی برای تحول در وضعیت اداره شهر در کوتاه مدت است که با توجه به مشارکت بی سابقه در انتخابات شوراها این مطالبه البته طبیعی است، اما مقدمات خاص آن می بایست فراهم گردد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.