علیرغم اینکه در مقایسه با اتاق تبریز سابقه‌ی کمی دارد، در نزدیک به سه دهه فعالیت توانسته جایگاهی برای خود دست و پا کند. در یک روز برفی پس از چند ساعت رانندگی در جاده‌های لغزنده و گذر از گردنه‌ی صایین، میهمان اتاق اردبیل هستیم. «حسین پیر موذن» به عنوان رئیس و «شهرام بدری‌نژاد» به عنوان عضو هیات رئیسه و رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق، میزبان ما هستند. اوضاع صنعت و تولید در هشت سال گذشته دل اغلب صنعتگران و از جمله این دو نفر را خون کرده است. با وجود استقرار دولت تدبیر و امید، امید در کلام کمرنگ است. با این دو عضو اتاق در ارتباط با حال و روز صنعت و معدن استان به گفتگو نشستیم که ماحصل آن را در ادامه مرور می‌کنیم.
«حسین پیر موذن» از اقدامات اقتصادی دولت پیشین گلایه می‌کند و می‌گوید: بدون شک اقتصاد و دیپلماسی بین‌المللی ما از یکدیگر متاثر است. ادبیات تهاجمی و طلبکارانه و دوری از عرف و قاعده‌های دیپلماتیک و همچنین غالب بودن احساس بر منطق در ادبیات دیپلماسی دولت قبلی ضربه‌ی سنگینی بر پیکره‌ی نیمه‌جان و نحیف اقتصاد گذاشت که هنوز هم تغییر ادبیات و لحن آشتی‌جویانه و تعامل‌گرایانه و موثر دولت روحانی نتوانسته زخم‌های خونین اقتصاد ایران را ترمیم کند. در اثر بی‌توجهی به دیپلماسی اقتصادی و برخی سوءمدیریت‌ها در حوزه‌های اقتصادی، مشکلات عدیده‌ای اقتصاد کشورمان را تهدید کرد که منجر به بی‌ثباتی اقتصادی کشور شده است. از این میان می‌توان به شاخص‌هایی همچون تورم بالا، بیکاری، رشد اقتصادی منفی، بی‌انضباطی پولی و محدودیت‌های ارزی (ازحیث نقل و انتقال ارز) اشاره کرد.
او با ذکر موارد عمومی فوق موضوع را به منطقه ارتباط می‌دهد و می‌گوید: متاسفانه عده‌ای همچنان به دنبال بازی کردن با افکار عمومی هستند که این کار پسندیده‌ای نیست که بخواهیم با وعده‌هایی که هیچ وقت امکان تحقق آن وجود ندارد با امید و آرزوی مردم بازی کنیم. به طور مثال در این استان، طرح پتروشیمی اردبیل را داریم. از ابتدا نیز صدور مجوز تاسیس برای پتروشیمی اردبیل که مواد اولیه‌ی آن از جنوب کشور باید تغذیه شود، کار بیهوده‌ای بود و هیچ توجیه اقتصادی نداشت که در زمان استانداری برخی از آقایان این جواز صادر شد.
رئیس اتاق اردبیل در ادامه با اشاره به این پروژه برای نمونه، وضعیت صنعت و بخش خصوصی را چنین تحلیل می‌کند: به جای فراموش کردن واحدهای تولیدی استان اردبیل که هم اکنون همه‌ی آنها درگیر تامین نقدینگی و تامین مواد اولیه هستند، پرداختن و اصرار به یک اشتباه و یا مواردی اینچنین که مثلا تنها دنبال کار تاسیس پتروشیمی باشیم، مورد قبول و پذیرش بخش خصوصی نیست. در حال حاضر 270 واحد تولیدی در استان اردبیل وجود دارد که در نوبت اخذ تسهیلات از صندوق توسعه‌ی ملی هستند که با حداقل 30 درصد تسهیلاتی که برای پتروشیمی اردبیل به تصویب رسیده، می‌توان همه‌ی این واحدها را سرپا نگه داشت و از تعطیلی آنها جلوگیری کرد.
حسین پیرموذن که هم‌زمان رئیس خانه‌ی صنعت و معدن استان اردبیل نیز هست، در ادامه می‌گوید: پیشنهاد می‌کنم مدیران استان به جای پرداختن به اشتباهی که در زمان استانداران گذشته رخ داده است، در مسیر حل مشکل واحدهای تولیدی و اخذ وام از صندوق توسعه‌ی ملی تدبیری درست بیاندیشند و از فریب افکار عمومی جلوگیری کنند. قریب به 18 ماه است که کلیه‌ی 270 واحدهای تولیدی استان که با مشکل سرمایه‌ی در گردش روبرو هستند، نتوانسته‌اند از صندوق توسعه‌ی ملی مجوز بگیرند که پتروشیمی اردبیل نیز یکی از آنهاست. بهتر است به جای پیگیری پروژه‌ای که قطعا سرانجامی نخواهد داشت به فکر حل مشکلات واحدهای تولیدی باشیم که به دلیل بدهی و استمهال نشدن با تنگناهای جدی روبرو هستند و بسیاری از این واحدها به دلیل آنکه با اخطارها و فشارهای بانکی روبرو نشوند با کمترین ظرفیت و بهره‌وری فعالیت می‌کنند.
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی اردبیل با اشاره به اینکه سنگ بزرگ علامت نزدن است، می‌گوید: ما نباید وعده‌ی تکمیل و راه‌اندازی پتروشیمی اردبیل را بدهیم که اگر چنین اتفاقی نیز بیافتد ما با تنگناهای بسیاری در تامین مواد اولیه و بسیاری از نیازمندی‌های این کارخانه روبرو خواهیم شد که به جای آن بهتر است صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی را احیا کنیم. چرا که این امر ضروری‌تر از احداث پتروشیمی است. زیرا اغلب شهرهای ما با تولید انبوه محصولات سر درختی شهرت ملی یافته‌اند و می‌توان به جای ارسال سیب، انگور و … به استان‌های همجوار برای تبدیل به آب میوه و کنسانتره، می‌توان با احداث واحدهای تولیدی در این زمینه شایسته و مطلوب عمل کرد.
حسین پیرموذن در بخش پایانی گفتگو با ماهنامه اقتصادی کارایی ضمن اشاره به اینکه بیشتر واحدهای منطقه با حداکثر 25 درصد بهره‌وری فعالیت می‌کنند، به این نکات اشاره می‌کند: در حال حاضر رویکرد فعلی دولت تدبیر و امید در حوزه‌ی دیپلماسی و سیاست خارجی، با بازگشت ادبیات تحول‌گرایی، واقع‌گرایی فعالانه، عقل‌گرایی، تعامل‌گرایی، منزلت‌طلبی و دوری از افراط‌گرایی در چند ماه اخیر، دستاوردهای زیادی داشته است که تاثیرات خود را بر اقتصاد خواهد گذاشت و قدرت چانه زنی و رقابتی بنگاه‌های اقتصادی ما را در منطقه افزایش خواهد داد. اگر دولت جدید بتواند بار روانی منفی و نگاه و رویکرد آسیب‌زا را از کشورمان دور کند، بخش اقتصادی نیز به طور سیستماتیک دچار تغییر و تحول مثبت خواهد شد. حضور آقای خدابخش به نمایندگی از این دولت در منطقه و حضور در جلسات شورای گفتگو، نشان دهنده‌ی رویکرد تولید محور است. دغدغه‌های استاندار جدید در این حوزه با ما اشتراکات زیادی دارد و این امیدوار کننده است.
وی در انتها می‌گوید: ما در اتاق تهران در نشستی که با وزیر اطلاعات داشتیم حجت‌الاسلام علوی با دیدگاه مثبت و متفاوت از گذشته دو موضوع را به صورت شفاف مطرح کرد که مسئله‌ی اول تامین سرمایه‌گذاری در کشور و همچنین برداشتن نگاه امنیتی از حوزه‌ی سرمایه‌گذاری است که امیدواریم با حاکم شدن این نگاه‌ها مشکلات سرمایه‌گذاری بر طرف شود.
در ادامه با شهرام بدری‌نژاد به عنوان عضو هیات رئیسه و رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق به گفتگو نشستیم. او که به دلیل مسئولیتش ارتباط بیشتری با مدیران واحدهای صنعتی و معدنی دارد می‌گوید: پتانسیل‌های ما در اردبیل بسیار است، اما آنچه اهمیت دارد استفاده از آنهاست. زمینه برای جذب سرمایه‌گذاری در منطقه باید فراهم شود و این بدون حمایت‌های ملی و استانی امکان‌پذیر نیست. مثال در این عرصه این است که شما ماشین دارید اما بنزین ندارید و یا اینکه بنزین دارید ولی ماشین نیست.
این عضو هیات رئیسه در ادامه می‌گوید: صنعتگر پولش در خطر است. در منطقه واحدی تولیدی داریم که از زمان شروع تحریم‌ها نتوانسته یک گرم مواد اولیه وارد کند. جبران این ضرر و زیان با مسئولیت کیست؟ صنعتگر این روزها مثل بچه‌ای است که آدامس و شکلات دستش بود. شکلاتش را گرفتیم. آدامس را هم داریم از او می‌گیریم و آنچه بیشتر می‌شود، گریه‌ی این بچه است!
بدری‌نژاد می‌گوید: تا زمانی که تسهیلات 6 و 7 درصدی به سمت صنعت نیامده، مشکلات حل نمی‌شود. چرا که انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری نیست. صنعتگر را با بسیجی مقایسه می‌کنیم و لقب «جهادگر اقتصادی» به او می‌دهیم، ولی آیا برخوردهایمان با او مشابه با یک بسیجی و جهادگر است؟ برای یک اشتغال دائم باید 70 هزار دلار هزینه شود، صنعتگر این رقم را آورده ولی دیگر توان تحمل باری که مال خودش نیست را ندارد. داستان «هاچ زنبور عسل» برای صنعتگر تداعی می‌شود که بین تسهیلات بانکی و او وجود دارد و همیشه به دنبال هم هستند.
رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق در ادامه می‌گوید: اردبیل در یک منطقه‌ی کوهستانی بوده و خیلی از مسائل فصلی اتفاق افتاده است. در گردشگری، اردبیل مزیت رقابتی دارد. اما مهم شناساندن ظرفیت‌های منطقه است. برای صنعتی بودن سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت نگرفته است، علیرغم اینکه موقعیت اقلیمی این منطقه خاص است. در این منطقه به دلیل مسائل فرهنگی، روانی و اجتماعی، گاهی صنعتگر بومی هم موفق نبوده است.
وی در ادامه در ارتباط با مشکلات خاص صنعت منطقه می‌گوید: هزینه‌ی حمل و نقل یکی از داستان‌های ماست که در صادرات دارای مزیت هستیم ولی در تولید داخلی معضل است. عدم تناسب بین خروجی‌های دانشگاه و نیاز صنعت مشکل دیگر بر سر راه تولید و صنعت است. به طوری که مثلا 5000 نفر در رشته حسابداری از تحصیل فارغ می‌شوند بدون اینکه بازارکار چنین نیازی داشته باشد. بحث دیگر نحوه‌ی سیاست‌های دستوری است که بدون یک نگرش سیستمی از بالا ابلاغ می‌شود تا در پایین اجرا شود، که ما به چنین حالتی نیاز نداریم. ما به نگاه پایین به بالا نیاز داریم. داستان دیگر ما عدم هماهنگی است و اینکه هرکسی ساز خود را می‌زند و خروجی آن یک ارکستر ناکوک است. باور کنید با تورم 40 درصدی، تولید با سود 5 درصدی هیچ توجیهی ندارد.
بدری‌نژاد در پایان به سمت خواسته‌ی اصلی صنعتگران منطقه می‌رود و می‌گوید: ما نباید به دنبال مسکن باشیم، صنعت از بین رفته و با آمپول جواب نمی‌گیرد. زلزله‌ای آمده و رفته حال باید چه کار کنیم؟ آیا باقی‌مانده‌ها را باید رها کنیم؟ راهی جز داشتن یک برنامه‌ی استراتژیک نداریم. ما در حوزه‌ی امنیت، سلامت و ورزش باید بودجه‌ها را به سمت تولید هدایت کنیم. ما سرمایه‌ی فکری برای جامعه ایجاد می‌کنیم ولی دیگران شعار می دهند.بنده در ساوه کارگاه داشتم، فرماندار ساوه ناهار تهیه می کرد و با مراجعه به واحدما می گفت شما برای منطقه ما امنیت ایجاد کرده اید. ما یاد گرفتیم مشکلات را خودمان حل کنیم. صنعت را نباید سیاسی کرد، تسهیلاتی در راستای ارتقای شخصیت صنعتگر باید تعریف گردد. به طور مثال بگوییم با ایجاد 50 شغل یک فرزند مدیر واحد صنعتی از خدمت معاف خواهد شد و یا با 100 نفر دو نفر، چرا که همه برای فرزندان خود تلاش می‌کنیم. زمانی بنده در انگلیس اقامت داشتم، داشتن یک میلیون پوند سرمایه و یا راه اندازی یک شرکت و ایجاد اشتغال برای سه نفر از شرایط اقامت در آنجا بود، این اهمیت سرمایه‌گذاری را در این کشور نشان می‌دهد. ما باید در کشور خود نیز به این باور برسیم.
